Oppositie tegen de invoering nieuwe afvalsysteem, coalitie voor
HENDRIK-IDO-AMBACHT - De gemeenteraad heeft maandagavond 7 februari ingestemd met de invoering van een nieuw afval-stoffensysteem. De coalitiepartijen CDA, Gemeente Belangen en SGP-ChristenUnie steunden de invoering. De oppositiepartijen Ambacht Uw Belang (AUB), D66, Echt voor Ambacht (EVA), Realistisch Ambacht (RA), PvdA en de VVD stemden tegen. RA en AUB vroegen om een hoofdelijke stemming, Uiteindelijk stemden 14 raadsleden voor en 7 stemmen tegen. Twee raadsleden waren afwezig.
1 januari 2023: wekelijks plastic afval ophalen
Wethouder Ralf Lafleur hield een gloedvol en soms emotioneel betoog, maar wist deze oppositiepartijen niet te overtuigen. “Ik vertel jullie het eerlijke verhaal,” gaf hij in zijn betoog aan. Er is een milieuwinst te behalen en we hebben nu “een financieel tekort van € 900.000. Als we niets doen, wordt het afvalsysteem nog veel duurder in de toekomst.” De ervaringen uit andere gemeenten laten volgens Lafleur zien dat een recycletarief zorgt voor minder restafval, meer herbruikbare stromen en lagere kosten. “Het zal even wennen zijn, daar gaan we onze inwoners bij helpen, onder meer met voorlichting en afvalcoaches. Onze restafvalzakken zitten nu vol herbruikbare grondstoffen die er niet in thuishoren. Met een recycletarief belonen we de goede afvalscheider, anderen dagen we uit om het beter te doen.” De enige toezegging, die Lafleur deed aan de oppositiepartijen, met name aan de VVD, was dat per 1 januari 2023 wekelijks plasticafval wordt opgehaald. Dat was eerst medio 2023.
GB: tijdens uitstel inhaalslag gemaakt
De behandeling van het raadsvoorstel was in december 2021 op verzoek van Gemeente Belangen uitgesteld tot de raadsvergadering van 7 februari. Volgens Melis Nugteren (Gemeente Belangen) was het uitstel positief. “De communicatie richting de inwoners is door zowel de portefeuillehouder, de ambtelijke organisatie als de verschillende raadsfracties voortvarend opgepakt. Wij zijn blij met de toezeggingen van de portefeuillehouder om de tijd tot aan de invoering van het recycletarief als een periode van gewenning te zien. Eventuele feedback te bezien en hier de juiste keuzes in te maken.” Gemeente Belangen vond het raadsvoorstel “een goed plan. Door goed scheiden van afval worden grondstoffen gewonnen voor hergebruik wat de duurzaamheid ten goede komt. De huishoudens, die goed scheiden, zullen ook minder restafval overhouden en dus minder zakken restafval produceren, een lager variabel recycle tarief hebben,” aldus Nugteren. “De veranderingen en de consequenties waren in eerste aanleg onvoldoende bij onze inwoners terecht gekomen, maar kunnen we stellen dat er op dit punt een duidelijk inhaalslag is gemaakt.” Hij pleitte ook voor een meldpunt, waar inwoners vragen kunnen stellen over het recycletarief. Wethouder Lafleur zegde dit toe.
CDA: stap in goede richting
Ook de CDA-er Lagendijk was voorstander van de invoering. Immers: “niets doen betekent een hogere belasting vanuit het rijk. Het vaste tarief in 2024 is onzeker, maar we denken dat we met deze invoering de goede richting inslaan.” Hij was blij met het besluit om drie gratis inworpen in te voeren, “dat komt ten goede aan de grotere gezinnen.” De SGP-ChristenUnie zat op dezelfde golflengte en steunde het raadsvoorstel.
Alle oppositiepartijen tegen
De meeste weerstand kwam van de woordvoerders Oene Doevendans (RA), Bert van der Wulp (PvdA) en de Jauharina Oelfke-Ten Seldam Oefke (VVD). Deze drie woordvoerders hadden hun standpunt inmiddels ook in de media weergegeven, onder meer ook op www.ambacht.net.
RA: kritiek op enquête in onderzoek
Volgens Doevendans is er tussen december en februari weinig veranderd. Hij gaf aan dat zijn partij dit uitstel heeft gebruikt om zelf een afvalcalculator te publiceren. Ook heeft RA in die tijd de (sociale) media gebruikt om haar standpunt te verduidelijken, waaronder www.ambacht.net. Doevendans constateerde ook dat de wethouder een charme offensief was gestart in De Brug om de Ambachtse burgers te “overtuigen.” De RA-woordvoerder miste ook een duidelijke verklaring van het grote verschil tussen de resultaten van de enquête die de gemeente heeft laten uitvoeren via een onderzoeksbureau en de resultaten die ambacht.net enige tijd geleden zelf heeft uitgevoerd via Facebook. De wethouder beantwoordde deze vraag overigens niet.
RA: “afvalarmoede”, ook voor grote gezinnen
Doevendans vreesde met de invoering van dit afvalsysteem hogere financiële kosten: naast de energie-armoede komt er mogelijk zelfs een “afvalarmoede.” Dat zou zeker voor grotere gezinnen gelden. Hij erkende dat noodzaak voor beter scheiden, maar niet met “drang en dwang, maar juist met meer mo-gelijkheden door extra bakken te plaatsen, betere voorzieningen en betere communicatie.” Lafleur ontkende met klem dat hij met dit afvalsysteem inwoners met een kleine beurs naar de schuldhulpverlening zou duwen, zoals Doevendans aangaf.
De RA-er verbaasde zich over de instemming van de SGP-ChristenUnie, omdat de achterban met grotere gezinnen naar zijn inschatting heel meer gaat betalen. Hij verbaasde zich ook over de instemming van Gemeente Belangen, omdat GB in de oppositie altijd naar de bewoners luisterde. Maar sinds ze in de coalitie zit, zouden de raadsleden van Gemeente Belangen niet meer de Ambachters luisteren.
PvdA: geen milieuwinst
Ook de PvdA-er Bert van der Wulp was tegenstander van het raadsvoorstel. Evenals D66 wilde hij een proef op kleine schaal, zoals in Papendrecht was gebeurd. De PvdA-er vond het debat “tekenend voor de politieke verhoudingen, want de uitslag van dit debat staat al van tevoren vast.” Hij vreesde “afvalarmoede,” omdat zowel de tarieven per zak (snel) omhoog kunnen. Ook kan de gemeente “sleutelen aan het basistarief”. Verder zag hij de milieuwinst niet. Ambacht kan minder aanleveren aan HVC. Maar maakt HVC verlies, terwijl de verbrandingsafvalinstallaties financieel gezien moeten blijven werken. “Zo werkt immers het systeem, komt het niet uit Ambacht dan het afval komt dan elders vandaan. En als een afvaloven wordt gesloten, hebben we als mede-eigenaar van HVC een probleem.” De warmtenetten worden door zo’n afvalcentrale gevoed. Als er één of meerdere installaties wordt gesloten dan er is volgens Doevendans wel een probleem. Er kan dan minder stadswarmte aan de steden of stadswijken (bijv. Volgerlanden) worden geleverd. “Hoe gaat dat de wethouder dat oplossen?” Volgens Lafleur kunnen we dan moderne middelen als geothermie en aquathermie gebruiken.
VVD: meer tijd, na de verkiezingen invoeren
De VVD-woordvoerder Jauharina Oelfke-Ten Seldam Oefke noemde minstens tien argumenten om niet met voorstel in te stemmen. In 2019 had de VVD al aangegeven niets in dit recyclesysteem te zien. Oefke vreesde voor meer dumping en rotzooi, te weinig handhaving (0,2 fte voor heel Ambacht) en wilde ook een proef en vroeg om meer tijd voor de invoering. Invoering na de verkiezingen vond ze daarom beter. Ze had echter het vermoeden dat de punten in het coalitieakkoord afwerken belangrijker zijn dan het creëren van een groot draagvlak in de raad en in de samenleving voor dit nieuwe afvalsysteem.
D66: proef in kleine wijk
Ook D66, AUB en EVA keerden zich tegen het voorstel. Marijke Gommans-Dane (D66) was een warm voorstander van een proef in een kleine wijk, bijvoorbeeld in de Sandelingen. Ze vond ook dat de gemeente de inwoners niet in één klap milieubewust kan, want “milieuopvoeding kost veel tijd.” Jan Struik (AUB) vond het raadsvoorstel een “nobel streven, maar ik zie geen heil in dit plan.”
EVA: gebrek transparantie toekomstige tarieven
Adrie Scheurwater (EVA) constateerde dat er allerlei negatieve geluiden zijn. Hij miste ook “transparantie.” Als voorbeeld noemde hij de hoogte van het vaste tarief voor 2024. “Ik las dat de hoogte van het vaste tarief zal voor 2024 moeten worden bepaald op basis van geactualiseerde begrotingscijfers en prognoses. Deze tarieven zullen bij de vaststelling van de begroting voor 2024 worden vastgesteld. Nu is het lastig om aan te geven wat de begrotingscijfers voor 2024 gaan worden. Om de juiste prognoses te kunnen doen zullen deze cijfers bekend moeten zijn,” aldus Scheurwater. Daarom stemde hij vanwege het gebrek aan duidelijkheid tegen het raadsvoorstel. Volgens Lafleur stelde echter dat de raad elk jaar “op basis van indexatie” de hoogte van het vaste tarief vast.
