Elk politiek nadeel heeft zo zijn persoonlijk voordeel.....
Dit jaar is het twee jaar geleden dat de huidige gemeenteraad werd verkozen. Het duurde wel even voordat het nieuwe college aan de slag kon, maar na het verfrissende onderhandelingsproces in 2022 kreeg Ambacht ook wat. De gemeente werd verrijkt met een college met maar liefst twee niet-christelijke partijen. De VVD wist zich namelijk door Gemeente Belangen over te laten halen om in het college zitting te nemen. De PvdA wilde dat naar verluidt niet.
Mokkend akkoord
Het christelijke motorblok (onder aanvoering van SGP met ChristenUnie en CDA) ging mokkend akkoord met de nieuwe situatie. Maar de commotie werd er niet minder om. Want het waren juist deze partijen, met name de SGP, die zorgden voor reuring in het altijd rustige bestuurlijke Ambacht.
Politiek: gewijzigde koers
Wat wil namelijk het geval? Het ging hierbij om de politiek (beleid) en de poppetjes. Politiek, omdat de VVD en Gemeente Belangen een overwinning boekten door de SGP van haar belangrijkste ideologische veren te ontdoen: De SGP offerde namelijk [een deel] van de zondagsrust op om aan de macht te blijven. Het coalitieakkoord stond toe dat het binnenbad weer open kon en dat op zondag een Food Truck Festival kon worden geworden. In theorie (verkiezingsprogramma) blijft voor de SGP de zondagsrust gewoon bestaan, in de praktijk is deze theorie een dode letter…. Je kan als symboliek wel tegenstemmen, voor de exploitatie en uitvoering blijf je als onderdeel van raad en college toch (mede)verantwoordelijk. Dat doet me weer denken aan een zin uit een column van de voorzitter van deze fractie uit mei 2021 op Ambacht.net: "Mijn advies is: vraag politieke partijen naar wat zij de afgelopen jaren hebben gepresteerd en ga niet alleen af op de mooie verkiezingsbeloften!".... De prestatie van de SGP nu is, dat ze hun mooie verkiezingsbeloften over de zondagsrust hebben opgeofferd aan het aan macht blijven in het college.
Gemeente Belangen bij het Food Truck Festival
Poppetjes: wat ambities met SGP’ers doen
En dan de poppetjes. Bij de raadsverkiezingen in 2022 was al bekend dat de toenmalige lijsttrekker van de SGP, André Flach, grote(re) ambities had: hij wilde graag kamerlid worden. Toch werd hij weer lijsttrekker. Hij en het SGP-bestuur wisten dus al hij misschien in de huidige raadsperiode weg zou gaan. Deze situatie verklaart mogelijk de toegeeflijke houding van deze SGP'er tijdens het onderhandelingsproces in de richting van Gemeente Belangen (en de VVD). Door de val van het kabinet-Rutte in zomer 2023 raakte dit benoemingsproces in een versnelling: december 2023 werd lijsttrekker c.q. wethouder Flach Kamerlid. De Ambachtse bestuurder, komend uit een bedaarde bestuurlijke omgeving en omringend met veel ambtenaren, werd een landelijke politicus in een venijnig politiek theater in een kleine Kamerfractie met enkele medewerkers….Dat lijkt me een cultuurschok! Van 'onderkoning' van Ambacht naar Kamerlid van een structurele oppositiepartij, die vooral schriftelijke vragen stelt, door fractiemedewerkers geschreven bijdragen levert of met amendementen komt. En dat vaak op beleidsterreinen (landbouw, visserij) waar niet de minister maar de Europese Commissie de wetgevende macht is.... Of: 'boos worden' op bepaalde incidenten en vervolgens de bewindsman ter verantwoording roepen. Dit is een show voor de bühne om zo de pers/publiciteit te halen. Van dergelijke incidentenpolitiek hield zich de SGP vroeger van verre....
In zijn algemeenheid zie ik vaak dat Kamerleden door oriëntaties op bepaalde beleidsterreinen verbonden worden met de belangenorganisaties dat ze uiteindelijk lobbyist (of "ambassadeur") worden van de defensie-industrie, milieuorganisaties, visserij- of landbouworganisaties of (koepels) van zorginstellingen of patiëntenorganisaties... Ook zelfs bij de SGP! Het is daarom veel zeggend dat de SGP de trekker is van een debat over de aankoop van nieuwe duikboten. Haar voormalig leider Kees van der Staaij is namelijk sinds enige tijd "kabinetsgezant Maritieme Maakindustrie" en dan zijn de lijntjes tussen politiek en de maritieme industrie (lees Damen) opmerkelijk kort...
1. Historische woorden: ‘ondermijning’ en ‘vertrouwensbreuk’
Het besluit van Flach gaf de aanzet tot meer reuring en tot een unieke bestuurlijke situatie. Hoe de feuilleton bij de SGP verder is gegaan, kunt u zich ongetwijfeld herinneren. Er was een soort Plan-B, want de fractie schoof een goede kennis van de fractievoorzitter (uit het dezelfde kerkgenootschap) naar voren. Een goede accountant, maar volgens een vroegere klant van hem zou hij de grenzen hebben opgezocht of overschreden met ‘frauduleuze handelingen’. Een nipte meerderheid van de raad verwierp daarom zijn kandidatuur. Gevolg: de SGP-fractievoorzitter was ‘not amused’ en sprak de historische woorden tot de raad: “Het is betreurenswaardig dat de gemeenteraad op deze manier toegeeft aan #ondermijning van het openbaar bestuur. We zullen ons als fractie beraden over de gevolgen.” Dus: de grootste fractie krijgt haar zin niet, omdat de democratische uitslag van de raad haar op dat moment niet goed uitkomt. Het SGP-fractiebelang wordt dan ineens ‘opgewaardeerd’ tot het belang van het ‘openbaar bestuur.’ De fractievoorzitter spreekt historisch zelfs van een #“vertrouwensbreuk” tussen zijn fracties en de overige fracties….
En als je dan dit soort politiek beladen woorden in het openbaar uitspreekt, en als je weet dat deze voorzitter door de andere partijen al was ingeseind dat deze kandidaat geen meerderheid zou krijgen, denk je: ja, waarom speelt deze fractie het spel zo hard? Een soort spierballentaal om te imponeren? Wat zit daar achter? En wat is de reactie van de andere fracties? De term “ondermijning” is juridisch namelijk beladen, want wat ik via Google lees is dat deze term staat voor:
- een onder- en bovenwereld die steeds meer met elkaar verweven raakt
- het 'beschadigen' van de integriteit van het openbaar bestuur en het bedrijfsleven. Bijvoorbeeld doordat criminelen bestuurders of ambtenaren omkopen.
Ik vind nogal wat om tegen deze achtergrond deze term in een publiek debat tegen je coalitiegenoten te gebruiken. Je zou als politicus van de grootste fractie juist zeer prudent mee om moeten gaan om dit soort termen te hanteren. Deze insteek van verbolgenheid als je zin niet krijgt, doet me terugdenken aan een totale andere benadering van de veel gewaardeerde SGP-wethouder Klaas van Doorn. Journalist Trudy Wehrmeijer zei over hem toen ik haar enkele jaren geleden interviewde: "Ik heb bewondering voor zijn algemene blik; hij leefde vanuit zijn principes, maar hij kon ook moeiteloos omschakelen als een meerderheid van de raad anders had besloten. Dan voerde hij dat besluit loyaal uit. Daarvoor heb ik hem bewonderd en gewaardeerd."
Het volgende hoofdstuk van de SGP-feuilleton, de ontknoping, is wel heel bijzonder. Blijkbaar zijn de fractievoorzitters van de coalitiepartijen weer bij elkaar geweest. Daar kwam een wel heel wonderlijke resultaat uit: juist de persoon die het woord “vertrouwensbreuk” in de mond had genomen, wordt -met instemming van de andere fracties- tijdelijk wethouder. Dat lijkt op een knieval voor de andere coalitiefracties. Vooraf was immers "goed overleg" nodig. De “nood der tijden” was blijkbaar in de SGP-fractie [en andere fracties] “zo hoog opgebonden” dat degene die meende dat het vertrouwen in de coalitie weg was of verminderde, zich ineens lijkt op te werpen als de “redder” van de coalitie om dat vertrouwen weer op te krikken….Het kan verkeren, zei Brederode eens. Deze keer onder het adagium: creëer eerst zelf naar de buitenwereld de sfeer van een vermeend wantrouwen in de coalitie, en werp je dan vervolgens op als de persoon die dat wantrouwen weet te overbruggen…En: je bent "the winner."
2. Haagse truc: zie media als schuldige van verkeerde beeldvorming
Nog gekker wordt het als in een persbericht, onderschreven alle coalitiefracties, staat dat “de conclusie van deze gesprekken is dat er ruim voldoende onderling vertrouwen is om de goede en productieve samenwerking voort te zetten. De partijen betreuren het beeld dat in de media ontstaan is.” Met andere woorden: de ‘media’ (wie: De Brug, AD of Ambacht.net?) krijgen de schuld dat ze hebben aangegeven dat er sprake is van een gebrek aan onderling vertrouwen. Dat vingerwijzen is een (slecht) gebruik in de (landelijke) politiek. Maar wie slingerde de term “vertrouwensbreuk” de lucht in via het medium van de gemeenteraad? Dat was de SGP-fractievoorzitter en beoogd wethouder …De meeluisterende media signaleren in de eerste plaats deze uitspraak en na nader onderzoek noteren ze de reacties op deze rare opvatting.
Hoe het ook zij, voor de fractievoorzitter is deze post een mooie afsluiting van zijn lange raadsperiode en politieke carrière…. met als mooie afscheidszin: "choose your words carefully"!
3. Profielschets nieuwe SGP-wethouder
De volgende episode is het vinden van de echte en deskundige wethouder. Een meelevende SGP’er gaf me – met een knipoog - de volgende profielschets voor zo’n SGP-wethouder:
- Een rechtgeaarde SGP-pensionado (liefst uit Petrakerk) die wat wil bijklussen
- Geen banden heeft met vastgoedsector of Kamerfractie[s] zoals de SGP of met de Provincie
- Vooral geen lijken in de kast heeft (rechtszaken, etc.)
en als gespreklocaties:
- eerste gesprek in de Petrakerk (ideologische toetsing: hoe zuiver ben je in de leer)
- tweede gesprek in de Achterkamer van het Gemeentehuis (toetsing in pragmatisme: hoe groot is de compromisbereidheid)
-derde gesprek: hoorzitting in openbare raadszaal (ontsluiting van netwerken en rechtszaken)
Ik geef deze tip maar door….Doe er als SGP je voordeel mee!
