Een scheve schaats gereden?

13 februari 2021 door Willem Schneider

Natuurijsbaan in het Sandelingenpark. Foto: Kees Scheurwater

U hebt ongetwijfeld de prachtige schaatsbeelden gezien. Veel aandacht trokken de foto’s van de vele schaatsers op de “ijsbaan” bij het Sandelingenpark. Alsof er geen coronaregels waren, schaatsen grote scharen Ambachters door elkaar heen om te genieten van het “natuurijs”. En zeker: handhaving hield een schuin oogje in het zeil.  De anderhalve meter afstand werd dan ook even geparkeerd… Deze prachtige schaatsportretten en de gedoogde vrijheid zijn hele andere beelden die je krijgt bij de komende Kamerverkiezingen.

Bij de verkiezingen is de vrijheid van de kiezers flink beperkt: er mogen niet te veel stemmers in een ruimte zijn, daarom kunt u op verschillende dagen stemmen. 70-plussers kunnen zelfs per post stemmen (de meesten daarvan zullen overigens ingeënt zijn als de verkiezingen in half maart worden gehouden). Dit doelgroepenbeleid roept bij mij vraagtekens op: waarom personen met chronische (long)ziekten zoals CODP, of sarcoïdose niet?

Uitstel verkiezingen
De verkiezingen zouden beter met enkele maanden kunnen worden uitgesteld, bijvoorbeeld door ze in mei of juni te houden. Meer mensen zijn dan gevaccineerd en meer kiezers zijn bereid om hun stem uit te brengen. De opkomst tijdens deze Dag der Democratie laat zien dat de opkomst in de loop der jaren heel wisselend is en varieert tussen de 75% tot 85%. Ik kan me goed voorstellen dat personen vanwege de coronacrisis een keertje overslaan, zodat de uitslag een vertekend beeld laat zien. Zeker als ik lees dat tien procent van de kiezers door corona overweegt om niet te gaan stemmen. Dat zou leiden tot een opkomst van 65(!) tot 75%. De lage opkomst kan gevolgen hebben voor populistische en kleine partijen. Gemotiveerde kiezers zitten vaak in de uitersten van het politieke spectrum waar populistische partijen vissen. Als gematigdere kiezers thuisblijven zal de stem van de gemotiveerde kiezer op populistische partijen zwaarder doorwegen. Kleine partijen hebben sowieso baat bij een lage opkomst, want ze kunnen op deze wijze gemakkelijker in het parlement komen.

Grote partijen
Ik heb eens gekeken naar het proces-verbaal van de Kiesraad (begin februari gepubliceerd) om te zien welke kandidaten uit de Drechtsteden op de kieslijsten van de vele partijen staan. Bij een eerste scan blijkt dat uit Alblasserdam geen kandidaten op de kieslijsten staan, Zwijndrecht heeft er slechts één.  

Verder valt me op dat bij de grote middenpartijen CDA, VVD, D66 en PvdA de politieke talenten ontbreken of ergens in de achterhoede staan. Zo heeft aankomend talent wethouder Peter Heijkoop (CDA uit Dordrecht) slechts rugnummer 77, en de Ambachtse wethouder Steven van Die heeft rugnummer 60…. Verder heeft het CDA twee personen uit Sliedrecht op de kieslijst staan. D66 heeft twee Dordtse kandidaten (Schouw en Hoogduijn) in de bezemwagen gezet, bij VVD en de PvdA ontbreken zelfs de namen van potentiële talenten! Uit de Alblasserwaard (Papendrecht en Hardinxveld-Giessendam)  komen twee PVV’ers, Henk de Vree (nr. 22) en Tessa Dulfer (nr. 37).

Kleine partijen
Kijkend naar de kleinere partijen valt de plaats van de Ambachtse SGP-wethouder André Flach op (rugnummer 4). Hij staat daarmee op de hoogste plaats van de kandidaten uit de Drechtsteden. Daarmee probeert hij de gewaagde sprong van Duckstad, zoals hij de Drechtsteden zo'n tien jaar geleden een begrotingsraad in Ambacht noemde, naar de Hofstad te maken. Gewaagd omdat het de vraag is of de SGP een vierde zetel haalt. Gewaagd ook omdat niet iedere goede regionale/stedelijke bestuurder zich kan transformeren tot een werfend, enthousiast (debatterend) Kamerlid of partijleider en vervolgens afhaakt en terugkeert naar bestuurlijke functies (zoals een burgemeesterschap). De parlementaire geschiedenis kent diverse voorbeelden hiervan. 
De SGP heeft overigens ook kandidaten uit Sliedrecht (wethouder Hans Tanis nr. 16) en Dordrecht (Joost Veldman, nr. 18) en Papendrecht (Ardjan Boersma nr. 27).

Frappant is dat regeringspartij ChristenUnie slecht scoort en eigenlijk onzichtbaar is: er is één kandidaat die zich in de achterhoede bevindt: de Sliedrechtse Cees Paas (rugnummer 42). Ik vind dat opvallend, omdat in de Drechtsteden een groot deel van de ChristenUnie-achterban woont. Weer een kans gemist oftewel: een scheve schaats gereden!

Over een scheve schaats en de ChristenUnie gesproken: ik las in het proces-verbaal van de Kiesraad dat “in alle kieskringen Kandidaat nr. 1: G.M. Segers niet op de kandidatenlijst is vermeld op de manier waarop dat moet”….   Ik hoop dat deze grote uitglijder inmiddels is of wordt hersteld…. 

Na dit "tussendoortje" terug naar de andere partijen. Van de nieuwe partijen, die niet de Kamer zitten, doet Code Oranje het redelijk goed in de Drechtsteden. De kandidaten staan overigens vrij laag op de lijst: Harry Wagemakers uit Dordrecht (vroeger lid van Beter voor Dordt, en 50plus) staat op nummer 7, de Papendrechtse Bert Blase heeft rugnummer 49. Bij ons calvinistische dorp valt me op dat hier een kandidaat van de islamitische partij NIDA woont, met als rugnummer 16. Verder las ik dat nummer 17 van de rechtse partij OPRECHT in Ambacht woont. De uitersten in onze gemeente zijn dus wel degelijk aanwezig, zij het niet zichtbaar (in de gemeenteraad).

Overzicht kandidaten uit Drechtsteden
Ik heb voor het gemak een overzicht gemaakt van de data uit het proces-verbaal van de Kiesraad.

Hendrik-Ido-Ambacht

Zwijndrecht:

Alblasserdam: geen

Dordrecht: 

Hardinxveld-Giessendam:

Papendrecht:

Sliedrecht:

Van caféverbod naar bierverkoop
Je zou zeggen: de verkiezingskoorts stijgt, want ik lees verschillende uitnodigingen om te kijken naar allerlei talkshows op televisie, Of je verwacht flyers of folders in de bus.Vroeger zag je nogal eens grote plakkaten of posters op de ramen van woningen met de “koppen” van lijsttrekkers. In Ambacht zag je dan op vele ramen het oranje van de SGP met de hoofden van ds. Kersten, ds. Abma, ir. Van Rossum, etc…  Ik denk dat je dat niet vaak meer gaat zien, Immers, de SGP is in haar campagne met haar tijd meegegaan. En ze maakt gebruik van communicatiemiddelen die vroeger absoluut niet konden en door belangrijke opinieleiders als predikanten in de ban werden gedaan. Maar dat is veranderd. De lokale kiesvereniging had bijvoorbeeld tijdens de vorige gemeenteraadsverkiezingen een “politiek huis/café” waar verschillende soorten bier werden aangeboden. Een eeuw geleden (beter 90 jaar geleden) was deze aanpak bij de SGP ondenkbaar: de Ambachtse SGP-leden mochten toen geen cafés bezoeken. Ze konden weleens als lid worden geschrapt. Er is bij deze partij dus ook sprake van een normverschuiving. Proos(t) of een scheve schaats?

Televisie/YouTube: van ‘kastje van de duivel’ tot campagnemiddel
Een andere verandering is Studio SGP, uitgezonden via een YouTube-kanaal. In het programma bevraagt een SGP-presentator de kandidaten op de kieslijst over allerlei (moderne) onderwerpen. Dat format lijkt op een wekelijkse talkshow, een beetje vergelijkbaar met Op1. Dit campagnemiddel vind ik heel innovatief en spectaculair, omdat nog niet zo lang geleden communicatiemiddelen als televisie en YouTube op “bijbelse gronden” werden afgewezen. Behalve bij Forum voor Democratie (FvD) heb ik zulk intensief gebruik van deze relatief jonge communicatiemiddelen nog niet gezien…  Of deze vernieuwde aanpak een vierde zetel oplevert voor de SGP valt te bezien, want ik denk dat dit communicatiemiddel en de manier van presenteren bij de behoudende flank van de SGP niet in goede aarde valt en besluiten om niet te stemmen. Ik denk dan aan "De Landelijke Stichting ter bevordering van de Staatkundig Gereformeerde beginselen’, die de SGP op oude paden en bij de "beginselen der vaderen" wil houden. Dus toch een scheve schaats van de SGP? Zet de nood van de Corona crisis inderdaad fundamentele normen (even?) opzij? 
CDA-lijsttrekker Wopke (of beter gezegd Fopke) Hoekstra deed dat in elk geval wel: hij reed een scheve schaats! Vervolgens zegt hij "sorry", en daarmee creëert hij zijn eigen publieke stunt en public relations! Zijn lijsttrekkers dus toch "Untouchable"? Een scheve schaats reed Fopke ook met zijn standpunt om de WW-termijn van twee naar één jaar verminderen. En dat in coronatijd waar de armoede alleen maar toeneemt! 

https://www.lc.nl/friesland/Wopke-Hoekstra-schaatst-supercool-rondjes-met-Sven-Kramer-in-Thialf-26526907.html