Armoede

Weet u dat u in de Has(j)streek woont? Tot voor kort wist ik dat niet. Toen ik de term Has hoorde, dacht ik eerst aan Uruzgan, u weet wel: daar in Afghanistan (of Verwegistan). Maar nee, we blijken er midden in te zitten. Misschien is een experiment voor een blow-verbod zoals in Amsterdam in onze streek dan wel sociaal verantwoord.

In deze eindejaarscolumn zal ik u uitleggen waar de term Has(j?) voor staat. Een verhaal over  “sociaal toerisme”.

Aan het einde van het jaar ontvangen werknemers vaak een extraatje. Bijvoorbeeld in de vorm van een eindejaarsuitkering. Want ja: hoe je het wendt of keert, december is gewoon een dure maand. De Kerstdagen staan (helaas) in het teken van de commercie. Een douceurtje, dat is vanzelfsprekend niet verkeerd. Dat kunt u goed gebruiken, zeker u ook nog eens voor een skivakantie naar Zwitserland of Oostenrijk gaat!

Alleen: sommige groepen ontvangen zoiets niet. Ja, dan denkt u natuurlijk aan (Ambachtse) raadsleden, die zelfs dit jaar het kerstpakket moeten ontberen. Op zichzelf is daar niets op tegen, want het raadswerk is een dienende functie of  “een roeping” nietwaar? “Een raadslid praat niet over geld, want is op de eerste plaats een idealist, door het volk gekozen om het gemeentebestuur te controleren”, zo las ik ergens. En dat is ook zo.  Daarom ga ik ook niet in op het vervolgadvies van de commissie-Dijkstal “Dienen en Verdienen”. De commissie wil de raadsleden meer salaris geven vanwege de vele uren die zij in hun werk steken. Alleen in het raadswerk? Nee, een nieuwe bestuurslaag dient zich in de vorm van de Drechtsteden (Drechtstedenbestuur, Drechtstad). En daar kan je als raadslid ook opstorten. Het voorstel is op zichzelf ook niet verkeerd, hoewel ministers gaan de volgende kabinetsperiode zo’n 30% meer salaris ontvangen.  

Nee, waar ik veel meer zorgen om maak om de risicogroepen, zoals het Sociaal Cultureel Rapport (SCP) zij in de Armoedemonitor 2005 noemt. Dan gaat het om de eenoudergezinnen, huishoudens met een uitkering, en niet-westerse allochtonen. Onder de werkenden hebben zelfstandigen een relatief hoog percentage lage inkomens. Zorgelijk is het stijgende aandeel huishoudens dat moeilijk rondkomt: Vier van de tien huishoudens onder de lage-inkomensgrens gaven in 2004 aan moeilijk of zeer moeilijk rond te komen met hun inkomen. Sinds 2001 is er een stijgende trend van het moeilijk rondkomen.

Nu weet ik niet of deze stijgende trend (in Ambacht??) te maken heeft met het feit dat in december voor de raadscommissie Welzijn, Onderwijs en Sociale Zaken veel onderwerpen over Sociale Zaken op de agenda staan. Ik denk bijvoorbeeld aan de vorming een Intergemeentelijke Sociale Dienst in de Drechtsteden (ISD).  Ambacht doet sluit zich niet alleen aan bij deze Dienst. Dit idee was overigens afkomstig van Dordrecht, Papendrecht en Zwijndrecht. Als een echte teamplayer in de regio Drechtsteden wil ons college zich samen met Alblasserdam en Sliedrecht aansluiten bij dit initiatief. Het trio Hendrik-Ido-Ambacht, Alblasserdam en Sliedrecht  (jawel: HAS, dus!!) gaat samen met het andere trio derhalve beginnen aan het avontuur van een ISD. Daar is niets op tegen natuurlijk: structureel zou Ambacht er zelfs enkele honderdduizenden Euro’s op verdienen. Prima! Alleen: wordt de klant er ook beter van? Wordt de democratische controle op deze Sociale Dienst beter?

Positief is dat er een zorgloket blijft in Ambacht, waar mensen terecht kunnen voor aanvragen op het gebied van schuldhulpverlening  (deze vraag stijgt overigens in Ambacht!), van kinderopvang, de bijzondere bijstand, en van de WVG-voorzieningen. En in de toekomst misschien ook wel voor aanvragen op het gebied van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning.  

Voor andere zaken moeten de Ambachtse bijstandscliënten en masse de rivier oversteken en zich via de Werkboulevard vervoegen bij het “Bedrijfsverzamelgebouw”. In dat gebouw zit ook het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), Uitvoering Werknemersverzekeringen  (UWV) is er in de buurt. Kortom: werk aan de winkel voor de werklozen uit de regio! Raakt u namelijk in het circuit van CWI en UWV verstrikt, dan moet u wel gewend zijn aan het invullen van veel papieren stukken! Bent u werkloos, dan vult u bijvoorbeeld zowel voor het UWV als voor het CWI een “werkbriefje” in, waarin de sollicitatiebrieven worden vermeld.

Verder kennen zowel het UWV als de gemeente een reintegratietraject voor hun cliënten. Dat betekent dat langdurig werklozen die van WW naar de Bijstand gaan twee reintegratietrajecten (een bij de UWV en een bij de gemeente) kunnen volgen.  Het UWV geeft deze data niet door aan gemeenten. Uit privacyoverwegingen begrijpelijk, maar in het kader van de samenwerking niet efficiënt. Samenwerking tussen UWV en de gemeentelijke Sociale Diensten verloopt blijkbaar stroef. Hopelijk gaat dat bij een ISD beter.

Een en ander deed me denken aan het voorstel van D66 in de Tweede Kamer. U weet: D66 staat voor pragmatisme, voor bestuurlijke experimenten, enz. Deze partij deed onlangs een voorstel dat haaks op de regionale benadering van de HAS staat. Voor een uitkering moeten werklozen voortaan bij de gemeente zijn, zodat het CWI kan verdwijnen, zo is de gedachte.

D66 twijfelt of het CWI en het UWV wel een toegevoegde waarde hebben. Het landelijke succes van de Wet Werk en Bijstand   -hopelijk ook in onze gemeente, we wachten in spanning af-   zou bewijzen dat gemeenten naast de Bijstand ook de WW voor hun rekening nemen. Het idee is dat als gemeenten er financieel belang bij krijgen bij het verminderen van het aantal WW-ers er betere resultaten worden geboekt dan tot nu toe. Bij de gemeente komt dan één loket: het Loket Activering,  waar de burgers terecht kunnen voor werk en reïntegratie. Gewoon dus: in Ambacht blijven, en niet als werkloze of cliënt bij de Bijstand en masse de Oude Maas oversteken.

Hoe het ook zij, deze migratie lijkt niet de vorm van “sociaal toerisme” te zijn, een term die in het raadstuk over de ISD wordt vermeld.  Er staat namelijk: “gaandeweg zal toegegroeid worden naar één beleid voor de deelnemende gemeenten. Dat is ook wenselijk om in onze dichtbevolkte regio ‘sociaal toerisme’ te voorkomen”. Deze stelling lijkt me gechargeerd, omdat ik me niet kan voorstellen dat cliënten in de zes gemeenten van de ene naar de andere gemeente verhuizen  -zo dat mogelijk is-  omdat de bijzondere bijstand bijvoorbeeld in die gemeente veel gunstiger is. Zo groot zijn deze verschillen niet. Anderzijds ben ik wel benieuwd naar de eigenstandige ruimte die gemeenten nog behouden in het kader van de bijzondere bijstand.

U weet het nu: u woont temidden van een HAS(j)-regio, waarin men experimenteert met een Intergemeentelijke Sociale Dienst. Met deze kennisverrijking wens ik u goed kerstdagen en een voorspoedig 2006, het jaar van de gemeenteraadsverkiezingen!!!