Gouden tijden

De schoolvakanties naderen weer, het vakantieseizoen komt! Dan gaat de plaatselijke politiek weer plat. Tijdens hun vakantie aan de (Griekse) stranden kunnen de Ambachters er over nadenken hoe zij de politici met hun problemen kunnen opzadelen. De Griekse grond is namelijk vruchtbaar voor democratische ideeën: directe democratie, referenda en burgerinitiatieven. CDA, Gemeentebelangen en de PvdA zien het helemaal zitten: in een financieel gezien Spartaanse tijd geven we de Ambachters het gevoel alsof ze in Athene leven. Geef de burgers het gevoel directe invloed op de Ambachtse volksvergadering (de Raad van 19) te kunnen oefenen en vervolgens zal alles goed komen, komt tijd, komt Raad!
Een komedie in het Ambachtse theater over het thema "burgers geslaagd, raad gezakt".

De bakermat van de democratie ligt in Athene wordt gezegd. Daar zit veel in. Vanaf circa 500 v. Chr. (zeg maar in de Gouden Eeuw van Pericles) mocht iedere vrije burger van 18 jaar of ouder in de volksvergadering meepraten over het bestuur van de stad. In de volksvergadering hadden de burgers het recht voorstellen goed of af te keuren en tegenvoorstellen in te dienen. De vergadering werd voorbereid door de Raad van Vijfhonderd. Dit rechtslichaam onderwierp jaarlijks de bestaande wetten aan herziening. De Atheense burgers konden wijzigingen voorstellen of nieuwe wetten indienen. De voorwaarde om aan een meerderheid te komen was de welsprekendheid van de voorstanders om de tegenstanders op de Griekse marktplaats (misschien wel de Areopagus) te overtuigen. De Griekse staatsman Pericles was zo'n retoricus. De Griekse schrijver Aristophanes beschreef de welsprekendheid van Pericles als "een donderslag".

Ja, dat kan ik van de huidige staatslieden in Nederland niet zeggen. Overtuigend waren hun argumenten niet om van Nederland geleidelijk een provincie of deelstaat van de Europese Unie te laten maken.
Of we nu een pas op de plaats moeten maken (u weet wel: een stapje terug om over enige tijd geleidelijk twee stappen vooruit te zetten) of nu het "licht uit is (een argument van de staatsman van D66 minister Brinkhorst), één ding is duidelijk. De volksraadpleging, die de kloof tussen de kiezers en de gekozenen moest dichten, heeft juist bij dit onderwerp laten zien dat -ondanks de regeringspropaganda- deze kloof aanwezig is.

Het gevolg is nu dat een hype rond volksraadplegingen ontstaat: de roep om meer referenda wordt groter, want dat zou een overwinning voor de Democratie zijn. Landelijke Politici hebben dan hun lijstje al klaar.
En zo is het ook plaatselijk: Het referendum is een manier om inwoners meer te betrekken bij het bestuur van hun gemeente, zo vinden de voorstanders. In Ambacht hebben we zo'n referendum nog niet gehad. Wel is tijdens de discussie over de Floriade in de gemeenteraad (oktober 2004) het woord "referendum" een keer aan de orde gekomen. Echter: het zijn niet de politici die raadpleging organiseren, maar de behoefte hieraan moet vanuit de bevolking zelf komen.

Alsof zo'n plebisciet nog niet genoeg is, komt vanuit de raad (en overigens ook vanuit de Tweede Kamer) het idee op om ook nog eens de burgers de mogelijkheid te geven een "burgerinitiatief" te organiseren. Misschien zou dat een middel zijn om de burgers nog meer voor de plaatselijke politiek te interesseren. Ik vind dat vreemd, omdat de mondige Ambachter zijn/haar weg naar de politici toch wel weten te vinden.

Er zijn verschillende wegen om de Ambachtse volksvergadering te beïnvloeden. Als daar zijn:

-het individueel benaderen van raadsleden

-het bijwonen van fractievergaderingen

-het schrijven van brieven naar de gemeenteraad (inclusief handtekeningacties)

-het spreekrecht van burgers in vergaderingen van raadscommissies

-het spreekrecht van burgers tijdens de gemeenteraadsvergaderingen

Middelen genoeg zou ik dus zeggen. Worden deze middelen intensief gebruikt? Wel, ik heb zo mijn twijfels. Vooral het spreekrecht tijdens de raadsvergaderingen is een middel, waarvan zeer weinig gebruik wordt gemaakt.

Wat is nu de meerwaarde van dit initiatief?
Vanuit de burgers gezien niet veel. Als men de startnotitie over het voorstel leest, zijn er veel voorwaarden voordat men het initiatief inderdaad mag dienen. De lange lijst van voorwaarden wil ik u besparen! De voorstanders zouden bij zo'n initiatief wel eens te hoge verwachtingen kunnen creëren bij de burgers.
Een oneigenlijk argument vind ik het motief de afzonderlijke fracties de mogelijkheid biedt zich politiek te profileren. Ik denk eerder dat fracties de schijn wekken zichzelf een brevet van onvermogen opleggen bij zo'n burgerinitiatief. Waarom hadden ze het onderwerp zelf niet opgepakt en op de politieke agenda gezet?

De startnotitie stelt dat "een zekere aantoonbare steun" moet zijn onder de bevolking voor een ingediend initiatief. Concreet: er staan 25 handtekeningen onder dit voorstel. En is dat wel erg weinig!
Stel dat een wijkcomité een handtekeningactie houdt om het parkeerbeleid in haar wijk aan te pakken door minder groen in hun wijk toe te laten. 25 Handtekeningen heb je hier zo te pakken. Als reactie komt er een andere groep (moeders met jonge kinderen) in dezelfde wijk die juist meer speeltoestellen wil en daartoe een burgerinitiatief indient. Ook hiervoor zijn gemakkelijk 25 handtekeningen te vinden. Zeker als de minimumleeftijd op 12 jaar wordt gesteld.

Tsja, wat doe je dan als fractie, als raad? Welke afweging maakt de raad?
Het parkeerbeleid is een probleem. In de kadernota 2006 wordt het door werkgroep (bestaande uit leden van alle fracties in de Raad) zelfs omschreven als een " zeer groot maatschappelijk probleem". En dat probleem "lijken we niet op te lossen met alleen het vaststellen van beleid". Er worden dus in 2006/2007 geen middelen hiervoor vrijgemaakt. Een columnist in een bekend fractiebulletin sprak zijn teleurstelling over de geringe aandacht van het parkeerbeleid. Ik deel zijn mening. De wethouder vindt het alleen opstellen van een plan en dat niet tot uitvoering kunnen brengen niet geloofwaardig over te brengen is aan de burgers. Dat is waar maar… het blijft een "zeer groot maatschappelijk probleem".

Het wachten is dus op het referendum of het burgerinitiatief (over het parkeerbeleid? ) Wellicht komt het wel uit Oostendam, want tijdens het laatste wijkbezoek kwamen daar juist de meeste klachten over parkeren rond De Schoof.