Doet u ook met aan het spel: wie gaat met wie?

Doet u ook met aan het spel: wie gaat met wie? In deze tijd een populair spel bij plaatselijke politici. En ook de Ambachtse politici doen hier driftig aan mee, want ja, u wilt resultaat zien van uw overpeinzingen welke kandidaat lijsttrekker u hebt gekozen, nietwaar? Er moet toch een nieuw college komen. En ik als de fractie Gemeentebelangen mag geloven, zelfs een college met een frisse wind GB houdt de spanning er dus in!

 Dat was ook het geval bij de uitslag van de verkiezingen. Als u de plaatselijke media hebt bekeken, dan is het u niet ontgaan dat de lijsttrekkers zich aan u hebben gepresenteerd. Daarbij kwam de ene meer in beeld dan de ander. Daarin was gelukkig nog onderscheid, want de lijsttrekkers waren onderling vele punten met elkaar eens. Dat bleek nog eens tijdens the “Finest Hour”, het Lijsttrekkersdebat in Cascade. Het grote verschilpunt was: is Ambacht nu een stad met een dorps karakter, een dorp, of een gemeente met dorpse kenmerken? What is in the name? Voor de toehoorder: een semantisch spelletje (“waar gaat dit over”, vroeg iemand me), maar voor de lijsttrekkers waren het woorden met een diepe inhoud…

Bij voorkeur uw stem
Hoe het ook zij, interessanter voor deze column is de positie van de personen die in de schaduw van de lijsttrekkers staan. Want zoals u weet, kon u ook een voorkeurstem uitbrengen. Dan koos u niet de lijsttrekker, maar een “waterdrager” (nummer 2, enz). In “mijn” stembureau was zelfs er een kiezer die door de bomen het Bos niet meer zag, want betrokken persoon kon Wouter Bos niet vinden.

 De redenen waarom kiezers op een andere kandidaat stemmen variëren volgens de literatuur in de politicologie. Mensen kiezen in dat geval vanwege het geslacht (de rijksoverheid voerde zelfs een campagne hiervoor), etnische afkomst, het wonen in dezelfde wijk, het lidmaatschap van dezelfde denominatie, bekendheid bij (sport)verenigingen of een combinatie van deze factoren. In deze column wil ik op dit onderwerp inzoomen.

Zoals bekend: GB houdt de spanning in! Dat was ook het geval bij de uitslag voor deze partij. Ik verwachtte een groei van deze partij, maar ze bleef gelijk in zetelaantal. Verrassend was wel dat nr. 5 van GB met voorkeursstemmen is gekozen en derhalve de plaats van drie op de lijst kan innemen.

Met voorkeurstemmen kon men gekozen worden als men minstens 25% van de kiesdeler ( 592 x 25% = 148 stemmen) had behaald.

 Nr. 5 van GB (de heer Hans Groos) was niet degene die de meeste voorkeurstemmen werd gekozen. Deze persoon vindt u bij de PvdA: mevr. Sharda Jadoenathmisier-Ramnatshing (ik moet wel een paar keer oefenen met het uitspreken van deze naam) met 302 stemmen. Op gepaste afstand volgde nr. 3  op de SGP/CU met 232 stemmen, op de voet gevolgd door nr. 5 en nr. 2 van de PvdA (218 resp. 215 stemmen).  Deze dame en de drie heren werden via de reguliere manier gekozen, dus hoefde niemand het veld voor hen te ruimen.

Bij het CDA werd de lijst door de kiezer behoorlijk door elkaar gehutseld. Nr. 3 Patrick van der Giessen kreeg 194 voorkeurstemmen en nr. 6 Ria Kool-Van Mourik 190. Zij heeft haar zetel niet ingenomen omdat de CDA-fractie dan met twee nieuwelingen komt, hetgeen de continuïteit van de fractie niet ten goede zou komen. 

Onder voorkeurstemmen versta ik het aantal uitgebreide stemmen dat niet op de lijsttrekkers zijn uitgebracht. De onderstaande tabel geeft een globaal overzicht.

Tabel 1 Percentage aantal uitgebrachte voorkeurstemmen

Van de kiezers van  SGP/CU heeft circa 29% niet op de lijsttrekker gestemd. Hiermee scoort deze fractie laag. De CU-kandidaten op deze lijst behaalden totaal 422 stemmen. Als men de uitgebrachte stemmen in 2002 optelt, komt men op 423. Dit aantal was in 1998 283.

 De conclusie lijkt gerechtvaardigd dat de CU een vast kiezerscorps heeft van circa 420 stemmen. De stijgende trend in de landelijke opininiepeilingen voor de CU zien we lokaal niet terugkomen. Hierbij werkt overigens versluierend dat het hier gaat om voorkeurstemmen op een gecombineerde lijst. Mogelijk hebben kiezers die landelijk CU stemmen, plaatselijk op de SGP-lijsttrekker gestemd.

 VVD, CDA, PvdA en GB zitten relatief dicht bij elkaar (tussen 40-46%). De nieuwkomer ONA viel op: bijna 60% van de kiezers koos niet voor de lijsttrekker.

Als ik naar de uitslagen van de vorige verkiezingen kijk, ontstaat het volgende beeld:

Tabel 2 Percentage op de lijsttrekker uitgebrachte stemmen

De kiezers van de SGP/CU hebben in vergelijking met 2002 dit jaar meer op de lijsttrekker gekozen. Bij de VVD is er weinig veranderd. Bij CDA, GB en PvdA zijn in 2006 relatief minder stemmen op de lijsttrekkers uitgebracht dan in 2002.

Bij voorkeur uw lijstduwer
Nieuw het verschijnsel van de lijstduwer. Bijna elke partij had minstens één lijstduwer; de SGP/CU en het CDA zelfs drie! Heeft dat nog wat voorkeurstemmen opgeleverd? In het algemeen valt dit wel mee. Het trio van de SGP/CU behaalde in totaal 39 voorkeurstemmen (circa 1,3%), het CDA had ook drie lijstduwers ingezet. De oud-raadsleden van het CDA behaalden 91 voorkeurstemmen (circa 4,5%). De PvdA had één lijstduwster: Mieke Hindriks behaalde 47 stemmen (1,7%). Ook GB had een lijstduwster: Marjet van der Wende behaalde 41 stemmen (circa 2,4%). Ook de VVD had een lijstduwster: oud-wethouder Braamhof behaalde 60 stemmen (circa 3,6%).

Bij voorkeur uw wijk  
Het vorige college heeft hoge prioriteit gegeven aan het wijk- en buurtbeheer. Zo zelfs dat de “financiële haalbaarheid van de ontwikkeling niet leidend te laten zijn in de discussie”! Een andere benadering dan bij een mogelijke uitbreiding van het Jeugdspeelpark!!

Hoe het ook zij, het College wil drie wijken met circa 10.000 inwoners creëren:

-wijk Centrum: met de buurten Dorp, Oostendam, en Kruiswiel

-wijk Krommeweg/Sandeling: buurten Krommeweg-Noord, Krommeweg-Zuid en de Sandeling

-Wijk Volgerlanden: Volgerlanden-Oost en Volgerlanden-West

Bij benadering heb ik gepoogd om een aantal kiesdistricten bij elkaar te voegen en een indeling te maken die globaal overeenkomt met de indeling van de bovengenoemde drie wijken. Op deze wijze heb ik getraceerd op welke partij de kiezers relatief het meest hebben gestemd.  Nogmaals het gaat hier om een globale indicatie.

Tabel 3  Stemmen per wijk

Met de nodige voorzichtigheid kunnen de volgende conclusies worden getrokken:

-in de wijk Centrum hebben relatief veel kiezers op de personen van de SGP/CU lijst gestemd:  1 op de 3 kiezers

-in de wijk Krommeweg/Sandelingen hebben relatief veel kiezers op de personen van de PvdA-lijst gestemd:  1 op de 4 kiezers

-in de wijk Volgerlanden hebben relatief veel kiezers op de personen van de VVD-lijst gestemd: 1 op de 4 kiezers. Direct moet gezegd worden dat de PvdA ook goed uit de bus kwam in deze wijk.

Verder:
-in de wijk Centrum waren betrekkelijk weinig ONA- en VVD-stemmers

-in de wijk Krommeweg/Sandelingen waren betrekkelijk weinig ONA-stemmers. Van de grote fracties scoorde de VVD betrekkelijk laag.

-In de wijk Volgerlanden waren betrekkelijk weinig ONA-stemmers. Van de fracties in de gemeenteraad scoorde GB betrekkelijk laag. Ook de score van het CDA was niet hoog.

Als we kijken naar het CDA en GB zien we dat deze partijen hun aanhang redelijk evenwichtig over de drie wijken is verspreid: het CDA scoort het hoogst met 18,5% in de wijk Centrum, het laagst in Volgerlanden met 15,9%; GB scoort het hoogst in de wijk Krommeweg/ Sandelingen (18,7%), het laagst in de Volgerlanden (12%).

Kortom:
-de wijk Centrum is duidelijk een confessioneel bolwerk (SGP/CU en CDA behalen meer dan 50%), de PvdA doet het ook goed; de VVD scoort laag

-in de wijk Krommeweg/Sandelingen zijn de PvdA en GB de grootste partijen, op de voet gevolgd door SGP/CU

-in de wijk Volgerlanden hebben de VVD en PvdA samen ongeveer 50% van de uitgebrachte stemmen; de confessionele partijen SGP/CU en CDA hebben in deze wijk betrekkelijk weinig kiezers.

Dit alles wetende, neemt u -naar ik hoop-  niet de wijk uit uw wijk!