Veiligheid en natuur
DORDRECHT / ZWIJNDRECHTSE WAARD - Voor Water Natuurlijk heeft het beschermen van de Hollandse Delta tegen overstromingen top prioriteit. De ervaring leert dat samenwerken met de natuur verstandig is. Ook vanuit het waterschap is dat geluid steeds vaker te beluisteren. Maar de praktijk is nog anders. Wederom moet het waterschap Hollandse Delta aan de slag om de negatieve effecten van de afsluiting van het Haringvliet aan te pakken. Wederom trekt de natuur aan het kortste eind.
Afsluiting Haringvliet
De afsluiting van het Haringvliet in 1970 had ingrijpende gevolgen voor de Hollandse Delta. Een verstandig besluit en nodig voor de veiligheid was de algemene opvatting. Bij de latere afsluiting van de Oosterschelde kwam men tot inkeer. Onder grote druk van acties vanuit de natuurbescherming en de visserijsector bleef deze zeearm open. Te laat voor de Hollandse Delta. Hier kreeg de biodiversiteit een enorme dreun.
De uitwisseling tussen zout en zoet water en de migratie mogelijkheden verdwenen op slag. Dramatisch voor tal van vissoorten en andere dieren die daarvan afhankelijk zijn. Een kraamkamer minder. Buitendijkse slikken kwamen onder water te staan. Weg was het voedselgebied voor vele duizenden vogels. De biezenvelden verdwenen en daarmee de werkgelegenheid van enkele mensen maar ook het leefgebied van veel dieren.
En de veiligheid? De zee is buiten gesloten, maar daarmee zijn we er niet. Al heel snel werden de gevolgen zichtbaar. Buitendijkse natuurgebieden in het Haringvliet verdwenen in de golven. Door het wegvallen van getij beukte de golfslag steeds op hetzelfde punt. Het beschermende voorland verdween in het water en de oppervlakte natuur werd snel kleiner. Hier en daar kwam het water gevaarlijk dichtbij de dijk en kwam ook de veiligheid in het geding. Met vele kilometers vooroevers van stortsteen is dit gevaar weer gekeerd. Maar ook onder water zijn er gevolgen.
Zettingsvloeiing
In het jargon heet het zettingsvloeiing. Door de afsluiting van het Haringvliet is de stroming op de rivieren in de Hollandse Delta veranderd. De richting maar ook de kracht. De stroomsnelheid is op veel plekken sterk toegenomen en na enkele decennia werden de consequenties duidelijk. Op tal van plekken in de Oude Maas, het Spui, de Dordtse Kil en het Haringvliet schuurt de rivierbodem uit. Er ontstaan diepe kuilen onder water. De fundering onder de dijken verdwijnt en deze dreigen in de rivier te schuiven. Met alle gevolgen van dien.
De afgelopen 20 jaar heeft het waterschap voor vele tientallen miljoenen euro’s aan stortsteen in deze erosiekuilen laten storten. Om de stabiliteit van de dijken te waarborgen. En opnieuw is dat aan de orde. In de laatste vergadering stelde het bestuur van het waterschap Hollandse Delta weer vele miljoenen beschikbaar om stenen in het water te storten bij het Hartelkanaal, in de Oude Maas en in het Haringvliet bij Middelharnis. Als onderdeel van dit project liet het waterschap ecologisch onderzoek uitvoeren.
Biodiversiteit geen prioriteit
Uit dit onderzoek komt naar voren dat steenbestorting weinig waarde heeft voor biodiversiteit. Van de vissoorten maken vooral invasieve exoten zoals de Zwartbekgrondel gebruik van de stortstenen. Ook voor andere diersoorten is voegt een steenbestorting weinig toe. Het ecologisch adviesbureau raadt sterk aan om bij de bestortingen ook andere materialen toe te passen, zoals bijvoorbeeld dode bomen. Dat geeft onze inheemse fauna wel een impuls.
Het waterschap volgt deze aanbeveling niet op. Water Natuurlijk vindt dat een gemiste kans en diende voor het Haringvliet een motie in, met als strekking om het hier in overleg met andere partijen toch nader te bezien. Het Haringvliet is immers een Natura2000 gebied en veel partijen werken hier aan herstel van biodiversiteit om de nadelen van de afsluiting van zee te verzachten. Het mocht niet baten. Het College van Dijkgraaf en Heemraden was onwrikbaar en een grote meerderheid van het bestuur steunde het college. Het waterschap stort stenen en doet niks aan biodiversiteit. Water Natuurlijk ving bot.
Joost Kievit MSc
