Oud-raadslid Ary Cramer: de hardwerkende ombudsman 

07 april 2022

Ary Cramer bij een aantal van zijn schilderijen van Oud Ambacht.

HENDRIK-IDO-AMBACHT - De nieuwe raad is inmiddels geïnstalleerd. De opvallende afwezige bij deze installatie was de bekende Ambachter Ary Cramer. Hij zat namelijk al sinds 1996 in de gemeenteraad, maar hij houdt het na een kwart eeuw voor gezien. Voor Ambacht.net reden om met Ary terug te kijken over meer dan een kwart eeuw gemeentepolitiek in Ambacht. 

Hoewel de actieve AOW-er uit de gemeenteraad is, blijkt tijdens het interview dat het hart van Ary nog steeds bij de lokale politiek ligt. De gebeurtenissen in de raad zal hij nog op afstand blijven volgen. Een gesprek over de successen van Ary uit het verleden en over zijn (politieke) ideeën voor de toekomst. Tijdens dit gesprek volgen soms inhoudelijke aanvullingen van zijn vrouw Loes, die ook voor de koffie zorgt. 

Het begin 
Een voor de hand liggende vraag is wanneer zijn politieke avontuur begon. Ary: “Er was in 1993 een politieke verkiezingsmarkt waar ik sprak met John Menk en Piet de Nes van Gemeente Belangen. Er volgde nog wat gesprekken, waarna ik aangaf mij voor Gemeente Belangen te willen inzetten. Ik was toen 43 jaar, maar was vol energie om voor deze partij te gaan: ik ging naar fractievergaderingen en werd in 1994 fractie-assistent. In 1994, het verkiezingsjaar, stond ik wel op de lijst, maar toen kon men nog geen burgerraadslid worden. Op een gegeven moment werd Piet de Nies ernstig ziek, zodat hij stopte met het raadslidmaatschap.” Zo kwam Ary in september 1996 in de raad, nadat Marijke van Tilburg nog enige tijd fractievoorzitter was geweest. Ary werd geïnstalleerd als raadslid na het aantreden van burgemeester Herman Jonker. 

Participatie belangrijk 
Ary koos voor Gemeente Belangen, omdat volgens hem in deze partij een grote betrokkenheid was op problemen tussen de burgers en de gemeente. Het contact tussen inwoners en partij vindt hij dan ook erg belangrijk. 

Waarom heeft Ary zo lang in de raad gezeten? Bij andere partijen, behalve bij de SGP, is de zittingsduur van raadsleden heel wat korter. 
Ary: “Mijn missie was om de drempel tussen de inwoners en de gemeente zo laag mogelijk te houden, sterker: ze moet eigenlijk weg. Daarom ben ik blij dat de Participatienota er nu is. Rond 2000 ben ik begonnen om te zoeken naar instrumenten om burgers meer bij de lokale politiek te betrekken. Toen ging het om met het fenomeen “Gast van de raad.” In 2002 heeft Adrie de Koning (CDA) Ary daarbij nog geholpen. Vervolgens is twee keer (in 2005 en 2006) het initiatiefvoorstel Burgerinitiatieven bij de raad ingediend en uiteindelijk toch aangenomen. Dat heeft veel te lang geduurd, omdat sommige partijen daar (fel) tegen waren. Maar het is gelukt,” stelt Ary tevreden vast. 

Participatie en communicatie 
Hij vindt het een gemeentelijke taak om burgers er op te wijzen dat ze de mogelijkheid hebben om een initiatief in te dienen bij de raad. “En dat gebeurt nu veel te weinig, omdat de gemeente op dit punt te weinig voorlichting geeft.” Sowieso vindt hij de gemeentelijke communicatie bij de uitvoering van projecten slecht. Hij noemt als voorbeeld de enquête, die de gemeente had uitgezet bij het raadsvoorstel over het recycletarief. Het aantal geënquêteerden was volgens hem veel te klein.“385 reacties bij het versturen van een populatie van 1300 op een bevolking van 11.000 huishoudens is totaal niet representatief,” vindt Ary. Daarbij is zeker van belang welke vragen geënquêteerden krijgen voorgeschoteld.

Participatie en opkomst verkiezingen
Naar zijn mening zullen meer mensen naar de stembus gaan “als je de Participatienota echt goed gebruikt. Organiseer bijvoorbeeld een forum, zoals we in 2008 bij de totstandkoming van de Toekomstvisie 2040 deden. Er werden toen belanghebbenden uitgenodigd, die heel enthousiast waren. Maar vervolgens kwam er de Structuurvisie met een heel andere inhoud en benadering. Daardoor haakten mensen af en daarom snap ik waarom mensen thuis blijven. Je moet natuurlijk wel serieus met de wensen van  inwoners omgaan.”
Algemeen Belang Zwijndrecht (ABZ) heeft dezelfde insteek als de Ambachtse lokale politieke partijen. Waarom lukt dat ABZ in Zwijndrecht dan wel om hun insteek om te zetten in zetelwinst en in Ambacht niet? 
Nadenkend: “Misschien hebben we het in Ambacht niet zo slecht, want het voorzieningenpeil is in Ambacht betrekkelijk goed. Zwijndrecht heeft meer te maken met achterstandswijken en de samenstelling van de bevolking is anders. Zwijndrecht heeft daardoor andere problemen.”

Winkels op zondag open 
Ary haakt hierbij aan op de discussie over de winkelopenstelling op zondag. Dit is volgens hem een non-discussie, want dit onderwerp leeft minder of niet bij winkeliers en meer bij de bevolking: “Ik vind dat je geloof buiten de politiek moet houden en kleine ondernemers of middenstanders moet niet je belasten om zeven dagen per week open te zijn. Ze hebben het in de week al druk genoeg. Ik heb in oktober gesproken met de woordvoerders van de winkelcentra en uit die gesprekken bleek dat winkeliers geen voorstander voor een zondagsopenstelling zijn . Alleen van Albert Heijn weet ik het niet. Laat de winkeliers het daarom zelf bepalen of ze open zijn en niet de gemeente.”

Ombudsman 
Ary vindt de controlerende functie van de raad belangrijk. “Maar: ik zat ook voor de inwoner in de raad, om de belangen zo goed mogelijk te behartigen. En dat is vaak gelukt. Zo werd ik benaderd door iemand, die me zei dat de gemeente had beloofd dat nieuwe bomen zouden komen. Maar na twee jaar waren ze nog steeds niet. Daarom heb ik bij de wethouder geïnformeerd hoe dat kwam. Het is jammer dat dan een raadslid aan de bel moet trekken om gemeentelijke toezeggingen aan de burgers te laten uitvoeren. Door deze teleurstellingen ga je niet zo gauw meer stemmen.”
Ary heeft zich als raadslid sterk gemaakt voor individuele gevallen, maar dat is vrij onzichtbaar gebleven. Hoe komt dat? “Ja, alleen de betrokken personen en op het gemeentehuis weten ze ervan. Ik ben niet de persoon om me op de borst te slaan en op Facebook zetten wat we allemaal hebben bereikt. Zo zit ik niet in elkaar. Alleen heb ik altijd gedacht, ik doe het echt voor Ambacht!”

Schriftelijke vragen 
Volgens burgemeester Jan Heijkoop heeft Ary ook veel schriftelijke vragen gesteld. “Dat klopt, als ik iets signaleerde, stelde ik er schriftelijke vragen over. Het is niet zo dat deze vragen in een persbericht met foto naar de pers werden gestuurd als een soort reclame voor de partij. Nee, zowel vragen als antwoorden plaatste ik op Facebook. En als de antwoorden me niet bevielen, vroeg ik in de wandelgangen de wethouder vaak om een toelichting.”

Geen derde supermarkt  
Gevraagd naar zijn grootste successen in zijn politieke carrière zegt de oud-politicus aarzelend en nadenkend: “Mijn successen zijn de klachten, die door mijn hulp door de gemeente snel werden opgelost. Nogmaals: de invoering van de “gast van de raad” en de verordening Initiatiefrecht vind ik een succes.” 
Met enige trots geeft Ary aan dat hij een enorm archief heeft opgebouwd. “Dat kwam bijvoorbeeld goed van pas in 2013 tijdens een heftige discussie over de komst van de derde supermarkt in De Schoof. Ik had me goed ingelezen en in mijn archief vond ik een brief van de gemeente aan Jumbo waarin stond dat er nooit een derde supermarkt in het winkelcentrum De Schoof zou komen. Ja, toen ik dat citeerde, vond betrokken wethouder Teunis Stoop dat niet zo fijn. Ja, en dan doe je precies datgene waarvoor je in de politiek zit, dat maakt het werk zo leuk!” 
Verder trok hij dagelijks door de gemeente, waar hij een luisterend oor vond: “De mensen konden hun verhaal kwijt en dat werd gewaardeerd.”

Burgemeesters
Ary heeft twee burgemeesters meegemaakt, namelijk Herman Jonker en Jan Heijkoop. Hij kan zich geen anekdotes over deze burgemeesters herinneren. In het algemeen vindt de voormalig politicus dat er te gemakkelijk met de ambtsketen in de raad wordt omgegaan. “De voorzitter van de gemeenteraad moet niet tegelijkertijd raadslid zijn, die een ambtsketen om zijn nek krijgt. Je moet de schijn van belangenverstrengeling voorkomen.” 

Zes raadsperioden 
Naast twee burgemeesters heeft Ary ook zes raadsperiodes meegemaakt, waarbij de ene periode meer indruk achterliet dan de ander. Hij vond het onderwerp over de bijdrage van Ambacht aan het Lokaal Onderwijscentrum in december 2002 heftig. “Het was toen lange raadsavond geweest en het verlies van middelbaar onderwijs is een groot verlies.” 
Turbulent vond hij ook de discussie over de Floriade. In oktober 2004 was het uiteindelijk Ary, die namens Gemeente Belangen de komst van de Floriade verhinderde. “Ik had mijn twijfels, omdat zo’n Floriade de gemeente heel veel geld zou kosten en dat financiële nadeel krijg je als burger op je bordje. Burgemeester Jonker en de secretaris van het Bureau Drechtsteden, Gertjan Vogelaar, probeerden me over te halen. Maar dat is niet gelukt: de financiële nadelen waren te hoog en de infrastructuur in Ambacht was er ook niet op voorbereid.”

Anders aangepakt?
Terugkijkend kan het voormalig raadslid zich wel voorstellen dat hij sommige dossiers anders had aangepakt. “Bij de voorbereiding van raadsvoorstellen krijg je aan de hand van informatie van het college een beeld en stem je voor of tegen. Maar daarna krijg je soms andere signalen vanuit de samenleving en denk ik: Waarom heb ik niet eerder gezien? Als lid van een landelijke partij kan je dan een partijbureau of een denktank bellen om meer achtergrondinformatie, maar bij een lokale partij gaat dat niet. Ik denk bijvoorbeeld aan de Mobiliteitsvisie. Deze visie is invloed op de infrastructuur van naburige gemeenten en de regio. Wellicht is dan meer samenwerking en overleg mogelijk.” 

Bestuurscultuur
Ary is duidelijk geen voorstander van een coalitieprogramma en wil de termen “coalitie” en “oppositie” niet gebruiken. Het gaat bij hem om de “raad” en het “college.” Hij is voorstander van een  zogeheten “raad/burgerprogramma”, dat is geschreven aan de hand van de verkiezingsprogramma’s. Daarnaast komt er een forum van inwoners, die worden uitgenodigd om hun visie te geven. “Je krijgt dan een programma waarin punten staan die inwoners belangrijk vinden. Je moet wel een selectie van mensen maken, maar inderdaad, de uitwerking is belangrijk. Bij de opstelling van een programma moet echter ook ruimte zijn voor urgente onderwerpen.”

Resoluut: “Ik zeg je:  er is meer kennis op straat dan in de raadzaal! Bewoners van straten, buurten of wijken weten heel goed wat er leeft”.

Wie komen er dan in het college? “Wel, alle partijen doen mee, we sluiten niemand uit, en de fracties maken onderling uit wie de wethouder levert. Daarbij is veel mogelijk: onderlinge wisselingen na één of twee jaar, kleine fracties kunnen een externe wethouder leveren. Roulatie is zeker mogelijk!” 
Ary is voorstander om fractievoorzitters, die geen wethouders hebben in het college, B&W vergaderingen te laten bijwonen. “Dan krijg je een breed gedragen verhaal, opener en transparanter en elke fractievoorzitter krijgt dezelfde informatie.” 
Zijn deze ideeën in de Ambachtse bestuurscultuur ook haalbaar? Ary: “Ik bang van niet. We hebben een lieve raad en dat lief-zijn hindert gelijktijdig het goed functioneren. Deze terughoudendheid is niet goed. De raad moet niet te volgend zijn en meer raadsinitiatieven ontplooien.”

Actueel: Informateur
Het verbaast Ary ook dat alle partijen akkoord gingen met de benoeming van een SGP-informateur, omdat de SGP de grootste fractie is. “Het zou beter voor de beeldvorming zijn geweest, dat de overige partijen hadden geëist dat een vertegenwoordiger van een partij die niet in de raad zit, bijvoorbeeld de SP, informateur zou worden. Of een persoon die geen directe politieke achtergrond heeft.”

Hobby’s 
De politiek lijkt een groot beslag te leggen op het leven van Ary. Dat werpt de vraag op of hij nog wel tijd heeft voor andere hobby’s. Lachend: “Jawel, ik heb nog tijd voor  schilderen en foto’s maken. Schilderijen is eigenlijk de laatste jaren erbij gekomen door mijn vrouw Loes. Ze schilderde al jaren en ze heeft me overgehaald, zodat ik wel minder tijd kreeg om foto’s te bewerken e.d. En ja, ik heb les van Loes gehad en met succes! Toch heb ik haar hulp soms nodig: kleuren mengen is best moeilijk. Aan het einde van de week gaan we meestal samen schilderen en dan vliegt de tijd.” Hij laat in zijn woning ook verschillende schilderijen zien (zie foto). Volgens Ary hangen diverse werken – met name schilderijen van Oud-Ambacht - van hem aan de muur bij anderen, ook in Tsjechië waar hij een vakantiehuis heeft. 

Toekomst 
Wat gaat Ary in het post-politieke tijdperk doen? Hij geeft aan dat hem nog veel werk wacht, want hij moet nog drie Facebookgroepen bijwerken: het gaat om de groep 'Foto’s van en voor Ambacht', éénzelfde pagina voor zijn geboortedorp Scheveningen en een familiesite. “Dat is leuk werk! De Facebookgroep van Ambacht beheer ik in goede samenspraak met het Historisch Genootschap en ik krijg leuke reacties van mensen uit het buitenland (Amerika, Nieuw-Zeeland, Afrika, Italië, Duitsland, Australië). Er zijn nog enkele duizenden foto’s te plaatsen en ik zoek nog mogelijkheden en technieken om de leden van mijn groep vast te houden,” aldus een tevreden Ary. “Daarnaast blijf ik beschikbaar voor Echt Voor Ambacht (EVA) om de partij in voorkomende gevallen behulpzaam te zijn.”