Voormalig burgemeester Jonker: “Als bestuurder behoor je onder je inwoners te bewegen”
-L.jpg)
HENDRIK-IDO-AMBACHT - Vandaag, tien jaar geleden, was het zo ver: op 1 december 2011 legde de toenmalige burgemeester Herman Jonker zijn ambt neer. Hij was toen zo’n vijftien jaar burgervader in Hendrik-Ido-Ambacht en maakte de weg vrij voor zijn opvolger Jan Heijkoop.
Bij het afscheid in de raad op 25 november 2011 werd hij omschreven als “gedreven en verbindend.” Na zijn aftreden volgde een periode van bestuurlijke luwte en rust. Toch dook de naam van Jonker regelmatig weer op in de lokale pers. Dit is aanleiding voor een interview met een bekende lokale persoonlijkheid over het burgemeesterschap, voorzitterschap van ASWH en zijn grote hobby: de goochelaarskunst.
Drukke pensionado
De eerste vraag is hoe het bevalt in Ambacht na tien jaar burgemeesterschap en toch inwoner van Ambacht te blijven. “Dat bevalt het goed, maar ik zit niet stil of achter de geraniums. Ik ben een aantal jaren voorzitter van ASWH geweest, ben (vice)-voorzitter van het ondernemersfonds in Zwijndrecht, ik heb een aantal jaren lezingen gegeven over veranderingsprocessen.
BURGEMEESTERSCHAP
“Zoek mensen op”
Bij de vraag hoe Jonker terugkijkt op het Ambachtse burgermeesterschap, geeft hij aan dat hij hier heel veel tijd aan besteedde. “Tot in het weekend toe, want dat is mijn karakter nu eenmaal. Ik zat niet overal bovenop, maar ik legde af en toe wel eens ergens de vinger bij. Bovendien was ik graag onder de mensen! Elly en ik deden altijd samen de boodschappen, we wandelden door het dorp en spraken on-derweg dan inwoners. Verder ging ik naar ASWH en andere sportclubs kijken. Maar misschien nog belangrijker was om mensen daar te ontmoeten. Ik vond dat heel belangrijk, omdat je als bestuurder dicht bij je mensen te dient zijn. Nog steeds zeg ik: ga de straat op en vraag een aantal namen van volksvertegenwoordigers aan de burgers. Ik denk dat ze niet ver komen! Ik vind opvallend dat je bij evenementen in Cascade of elders, bij sportevenementen niet zoveel van onze volksvertegenwoordigers ziet! Ik probeerde er altijd te zijn. En dat kost je veel tijd natuurlijk! Deze ontmoetingen vond ik juist een belangrijk onderdeel van mijn werk.”
Bezoek jubilarissen
Herman Jonker gingen samen zijn vrouw naar 50- en 60-jarige huwelijken en naar Ambachters die honderd jaar waren geworden. “Dat was bijzonder. Dan kwam je bij mensen in buurten waar je soms alleen maar door heen liep. En als je dan op bezoek kwam, zeiden deze mensen: fijn dat u er bent burgermeester! Wij wonen hier op de mooiste plek van Hendrik-Ido-Ambacht. Dat heb ik tientallen keren gehoord. Ik beaamde dat natuurlijk, als zij dat zeggen dan is dat natuurlijk ook zo!,” zegt Jonker lachend.
Raad van State
De voormalig burgemeester was aanvankelijk geen openbaar bestuurder. “Ik werkte eerst bij de Esso in Voorburg en had een financiële functie.” Hij volgde ook een lerarenopleiding, maar heeft nooit voor de klas gestaan. Hij ging juist een andere richting uit. “Op een gegeven moment zag ik een vacature Wet Administratieve Rechtspraak Overheidsbeschikkingen bij de Raad van State. Dat was in 1976. Ze vroegen toen vier mensen. Ze verwachtten toen 600 beroepszaken per jaar, maar het werden er uiteindelijk 25.000! Dat was een misrekening van de ergste categorie! We werkten heel hard, want een brievenbus kan je niet dichtplakken! De misrekening is echter goed voor mijn loopbaan geweest, want ons ‘bureautje’ werd steeds groter: er werden secties gemaakt (inmiddels werkten er 20 mensen) en vervolgens kwam er afdelingen. Uiteindelijk werd ik begin de jaren 80 hoofd van de afdeling voor Geschillen van Besturen.”
Van Gouda naar Vessem
Jonker bleef niet bij de Raad van State werken, maar hij maakte een opmerkelijke stap. Hij werd van afdelingshoofd bij dit adviesorgaan burgemeester in het Brabantse Vessem. Dit dorp had destijds circa 5300 inwoners en bestond tot 1997 uit Vessem, Wintelre en Knegsel. Hoe is dat gegaan?
“Ik was inmiddels verhuisd naar Gouda. Op de eerste dag dat ik per trein van Gouda naar Den Haag ging, zag ik iemand die me vertelde dat hij voorzitter van de afdeling van de PvdA in Gouda was. De treinreis duurder 23 minuten en aan het einde van de reis was ik – jawel! - voorzitter van de Goudse PvdA-afdeling. Mijn reisgenoot wilde er al jaren vanaf, maar niemand wilde het worden… Toen hij dat aanbod deed, dacht ik: dat is een mooie binnenkomer, om wat bekender in Gouda te worden.”
Vessem: veel gemeenschapszin
Toen kwam de burgemeestersvacature Vessem en “daar was een behoorlijk probleem met de ruimtelijke orde.” Jonker solliciteerde, kwam op gesprek en zag in de gemeenteraad ook een probleem: de raad telde 11 raadszetels waarin tien CDA en één VVD. “En dan komt er een PvdA-burgemeester, dat was even slikken voor deze raadsleden. Ik heb er acht jaar met veel plezier gewerkt. Inderdaad, er was een andere cultuur dan in Den Haag of Gouda. Dat heb ik juist heel erg leren waarderen. Vessem is een hechte samenleving, met veel verenigingen. Daar is geen hangjeugd, want in de cafés werd veel gedaan. Denk bijvoorbeeld aan de carnaval. Zo’n feest geeft veel saamhorigheid, want iedereen kent iedereen. Ik vond het jammer dat ik door een gemeentelijke herindeling per 1997 weg moest. Het burgermeesterschap kostte me toen veel tijd: zeven dag per week, ook op zondag. Daar heb ik namelijk geleerd: zorg dat er bij bent! Daarom kreeg ik bij mijn afscheid het compliment: je bent wel een rooie, maar je bent wel aardig!”
Naar Ambacht
In 1996 werd de sprong van het bourgondische Vessem naar het calvinistische Hendrik-Ido-Ambacht gemaakt. Was dat een cultuurshock? “Dat viel wel mee. Ja, inderdaad in Vessem had je drie rooms-katholieke kerken, elk van drie dorpen van deze gemeente heeft een kerk, hier in Ambacht is dat “different cook”: er is een reeks van kerkgenootschappen van evangelische gemeente tot oud-gereformeerde gemeente.”
Jonker en zijn vrouw bezochten snel alle kerken om de sfeer te proeven tijdens de diensten. “We leerden daar veel van, met name om te begrijpen waarom mensen iets vonden of iets zeiden. Of ik het er mee eens was, is natuurlijk iets anders. Denk dan aan de zondagsrust.“ Anderzijds zag Jonker wel een overeenkomst: “Eerlijk gezegd, ik trof in Ambacht net zo als in Vessem. ook wel veel saamhorigheid aan. Simpel gezegd: ook hier zeggen de mensen elkaar gedag op straat.”
Volgerlanden
Blijft over de vraag wat Jonker trok om naar onze gemeente te solliciteren. “Wel, dat was de bouw van de Vinex-locatie de Volgerlanden. Dat was een grote uitdaging voor de gemeente, want een grote wijk neerzetten in Ambacht is een grote opdracht. Ik ben bij mijn oriëntatie eerst langs alle tuinders gegaan, want ik wist dat zo’n wijk niet goed lag bij hen. Ook deze bezoeken deden mijn vrouw en ik samen, dat geeft een informelere sfeer tijdens de bezoeken.”
Jonker is trots dat Ambacht, ondanks alle problemen met onder meer Zwijndrecht, uiteindelijk tot de bouw van de Volgerlanden heeft besloten. Wij hebben gezegd dat we een ruim opgezette en duurzame wijk wilden, waar je ook in de toekomst prettig kan wonen. Inderdaad, de Volgerlanden is nog niet afgebouwd. Dat zou in 2014 zijn, maar door de financiële crisis in 2008 is de bouw behoorlijk vertraagd.”
Herindeling Zwijndrecht
Tijdens het burgermeesterschap van Jonker kwam het onderwerp om te fuseren met Zwijndrecht vaak terug. In de Ambachtse raad stuitte dat op grote bezwaren. Hoe kijkt Jonker hier na tien jaar op terug? “Ik zou wel voor een herindeling zijn geweest, als dat voor de gehele Drechtsteden zou zijn geweest. Een Drechtstad dus. Dan maak je het in één keer groot en anders. Zo’n herindeling was beter dan met Zwijndrecht, want wat schiet Ambacht daar mee op? Dit levert Ambacht geen winst op en het wordt er zeker niet goedkoper op.”
Jonkerkade
In mei 2012 werd de toenmalige Lage Kade werd omgedoopt tot Burgemeester Jonkerkade. Jonker is hier blij mee en ziet dat als een eerbetoon: “Deze weg maakt juist de verbinding tussen het oude gedeelte van ons dorp en het nieuwe gedeelte. Dat past bij mijn idee dat Ambacht ondanks de groei één geheel is gebleven. Er kwamen immers nieuwe bewoners vanbuiten de gemeente, ook veel Ambachters verhuisden naar de Volgerlanden. Dit de verbinding, die ik wilde en die heb ik volop meegemaakt. Dan blijft je naam toch voor de volgende generaties verbonden aan de Volgerlanden.”
Wijk Oostendam
En als het gaat om grote projecten, dat hij behalve op de Volgerlanden, ook trots was op de renovatie van de wijk Oostendam. “Dat was echt een vervallen wijk. Er waren toen protesten. Protesten over de vraag waarom de woningbouwvereniging niets deed aan het achterstallig onderhoud. Er was protest tegen de sloop van de woningen, maar deze waren niet meer te renoveren. Ik ben er toen, samen met de raad naar toegegaan, heb met de bewoners gesproken. Ja, met deze huizensloop sloop je ook de geschiedenis van Ambacht, en de mensen woonden vaak naar hun zin. Maar nu is het een prachtige wijk geworden!”
Goede sfeer
Ook tien jaar na zijn aftreden kan hij nog feilloos de positieve herinneringen ophalen. “Tijdens de raadsvergaderingen kon je best pittige discussies hebben met tussen raadsleden als Jan Vlot (PvdA), Bart van der Heide (SGP) en Marcel Doodkorte (VVD). Maar na afloop van de gemeenteraadsvergadering, tijdens de borrel was het gezellig en werd er niet meer over politieke geschillen gesproken: men nam een glas wijn en vroeg hoe het thuis was.”
VOORZITTER ASWH
De laatste jaren kwam Herman Jonker als voorzitter van de voetbalvereniging ASWH vaak in het nieuws. Dit voorzitterschap is een andere tak van sport dan het burgemeesterschap. Wat was de reden om in 2015 naar ASWH over te stappen?
“Nee, ik heb nauwelijks gevoetbald. Ik woonde tijdens mijn jeugd in Den Haag en speelde in het 7e elftal van VV “Spoorwijk”. Waarom? Wel, omdat er geen 8e elftal was! Ik kon goed hardlopen en was daarom rechtsbuiten. Ik moet je zeggen: ik heb echt getwijfeld, maar mijn vrouw Elly heeft me overgehaald aan dit voorzitterschap te beginnen. Mijn bestuurlijke ervaring speelde hier ongetwijfeld een belangrijke rol. Men had een bestuurder nodig, die met een soort oliekannetje door problemen heengaat.”
Veel successen
“Ik heb het vijf jaar gedaan en heb er geen spijt van. Er is deze afgelopen jaren ook veel gebeurd. Immers: ASWH is een amateurvereniging, maar er gaat veel geld in om: de kantine, en denk aan het onderhoud. De trainer is dan wel een betaalde kracht. De voetbalvelden worden onderhouden door de gemeente. We hebben voor de KNVB-beker gespeeld, we zijn kampioen geworden. En we hebben heel geïnvesteerd om (jeugd)leden te krijgen. We begonnen met 840 leden en toen ik wegging hadden we maar liefst 1450 leden! Ook investeerden we in de opleiding van de trainers van de jeugdvoetballers. ASWH heeft inmiddels het hoogste certificaat voor de jeugdopleiding. Daarom stuurden veel ouders hun kinderen naar ASWH, zelfs uit Spijkenisse. Mijn zoon was destijds hoofd jeugdopleidingen bij ASWH.”
Jonker kan zich als burgemeester en als ASWH-voorzitter geen rellen tijdens wedstrijden herinneren.
“We hebben tegen AZ en Ajax gespeeld. Ook speelde ASWH elk jaar tegen Feyenoord. Dat was wel een uitdaging voor de politie. Feyenoordsupporters, die een stadionverbod hadden, kwamen namelijk wel bij ASWH op bezoek, want ASWH heeft geen stadion! De politie was hier wel scherp op. Soms wel dron-ken gasten van de tribune gehaald om te voorkomen, dat het uit de hand liep.”
Uitplaatsing vereniging
Door de groei van ASWH lijkt deze voetbalvereniging uit zijn jas te groeien en is het Schildmanpark te klein voor geworden. In hoeverre klopt deze veronderstelling?
Jonker: “ja, ik denk dat er wel iets moet gebeuren. De voetbalverenigingen kunnen we wel blijven en hun velden uitbreiden. Mogelijk moet één van de andere clubs dan uitgeplaats worden.”
GOOCHELAAR
Goochelaar: Robert List
Jonker is een veelzijdig persoon. Hij was niet alleen burgemeester en voorzitter van AWSH, maar in zijn vrije tijd was hij ook goochelaar. Hiervoor gebruikt hij sinds 1978 de artiestennaam Robert List. “Ik was acht jaar en was toen al geïnteresseerd hoe zo’n goochelaar aan zijn spullen kwam, schreef brieven en kocht dit soort spullen in Amsterdam. Toen was ik helemaal verkocht, werd lid van een goochelaarsvereniging in Den Haag, later in Rotterdam. Van de laatste ben ik volgend jaar vijftig jaar lid. Ook ben ik lid van het verenging “Hands Down,” die dit jaar 100 jaar bestaat.”
Prijs: Grandprix
Een hoogtepunt bij de hobby was dat Jonker in 1978 Nederlands kampioen werd en de Grandprix won.
“De Grandprix, kreeg je alleen als je meer dan 95 punten scoorde. Tot dan wonnen alleen beroepsgoochelaars de prijs, maar toen ik voor eerst als amateurgoochelaar!” Jonker is er nog steeds verbaasd over. Goochelen is niet alleen trucjes uitvoeren, maar ook een “act maken”, vertelt Jonker geamuseerd. Nee, optreden doet hij niet meer: “ik heb weleens in de Open Hofkerk wat gedaan en bij openingen.”
Toekomst
Meestal verhuizen burgemeesters als ze hun functie niet meer hebben. Is dat bij Jonker ook het geval? “Dat hebben we wel overwogen, maar waarom zouden we? We vinden het leuk om hier te wonen: je zit overal dichtbij, denk aan de grotere steden, de winkels hebben we om de hoek. Ik ken hier veel mensen en mijn vrouw deed veel vrijwilligerswerk. We wonen er al zo’n 25 jaar, nog nooit zolang hebben we in een gemeente gewoond. En binnenkort gaan we naar een appartement in de Volgerlanden verhuizen. Ik bemoei niet meer met de politiek, we hebben zeven kleinkinderen waar we soms oppassen. We hebben dus alle voorzieningen in de buurt en blijven we daarom in de mooie gemeente Hendrik-Ido-Ambacht wonen!”
