Annegreet van Bergen: economische groei in jaren vijftig en zestig oorzaak culturele revolutie
HENDRIK-IDO-AMBACHT - Tijdens een drukke bezochte vergadering op 20 maart van het Historisch Genootschap (HG) in Cascade hield Annegreet van Bergen een leerzame lezing over de jaren vijftig. Annegreet (geboren in 1954) is econoom en journalist. Ze schreef onder meer 'Gouden jaren' (2014) en ‘Het goede leven’ (2018).
Gezellig of goed?
De aanleiding van deze lezing was de lopende tentoonstelling “De gezellige jaren ‘50” van het HG in den Brommert. De schrijver nam de toehoorders mee naar de jaren 50 en de jaren 60 van de vorige eeuw. Ze plaatste een nuancering bij de titel van de expositie van het HG “Gezellige jaren ‘50”. Immers: '"Gezellig is niet hetzelfde als goed." De Nederlanders van toen kregen in deze periode te maken met een ongekende economische groei. Door deze groei kreeg de bevolking, waar in de jaren 50 nog steeds armoede was, geleidelijk meer te besteden. Het ‘goede leven’, dat ze in haar boek beschrijft, slaat niet zo zeer op meer gezelligheid en geluk, maar veel meer op verbeteringen en innovaties in het dagelijkse leven. Annegreet dacht hierbij aan:
- Enorme verbeteringen in het huishouden. Vooral de wasmachine vond ze een enorme ‘uitvinding’
- De toenemende mobiliteit: de gemiddelde Nederlander was blij als deze een bromfiets kon kopen. Later kwam de auto in beeld.
- Meer toerisme: de schrijver liet foto’s zien van ‘bermtoerisme’ en van mensen die ‘met stroopdas’ naar het strand gingen en kinderen in (gebreid) ondergoed op het strand liepen. Vrijetijdskleding was namelijk toen nog schaars.
- Vooruitgang op medisch gebied. Zo konden meer complexe operaties worden uitgevoerd.
- Beter milieumaatregelen. De toenmalige Woningwet schreef bijvoorbeeld destijds voor elke woning een douche voor. In de praktijk betekende dat de teil plaats maakte voor een lavet. In de jaren zestig was dat een wastafel, bad en douche in één. Bovendien werd er ook de was in gedaan. Het was een granito, koud stenen rond bad.
Ondanks deze verbeteringen was bij grote gezinnen vaak nog (verborgen) armoede, waardoor kinderen kleren droegen die door hun moeder waren gemaakt of gebreid. Het grootschalig kopen van kleding uit winkels gebeurde pas in de jaren zestig.
Rechtspositie vrouw verbeterd
De economische vooruitgang beïnvloedde niet alleen de toename van het consumeren. Volgens Annegeer veranderde deze vooruitgang ook de rechtspositie van vrouwen. “Als meisjes destijds trouwden, kregen ze 'eervol' hun ontslag' bij de overheid en andere werkgevers en werden ze wilsonbekwaam. Dat wil zeggen: voor allerlei financiële uitgaven en zelfs voor het reizen naar het buitenland hadden ze dan officieel de toestemming nodig van hun mannen. Dat kan je nu niet meer voorstellen!”
Annegreet van Bergen en Herman Jonker (voorzitter Historisch Genootschap)
Foto's: Marianne Groeneweg (Historisch Genootschap)
