Hoe is je stemming? Laat je stem in Europees perspectief weerklinken!
Donderdag 6 juni kan je je stem uitbrengen voor de verkiezing van de leden van het Europees Parlement (EP). Getallen laten zien dat de opkomst beduidend lager is dan bij andere verkiezingen (gemeenteraad, provinciale staten en Tweede Kamer). In Ambacht was de opkomst 43%, landelijk 42%.
Stemmen?
Terecht vragen kiezers zich af: op welke persoon ga ik stemmen, op welke partij ga ik stemmen en wat bereik ik daarmee? Waarom zou ik als Ambachter gaan stemmen? Allemaal terechte vragen.
Als je in het stemhokje staat, zie je een prachtige lijst met een aantal (vaak onbekende) personen van de bekende Nederlandse partijen: van links tot rechts. Dat was overigens vroeger wel anders: uitgerangeerde Kamerleden of bestuurders van politieke partijen kregen het EP-lidmaatschap "aangeboden" als een 'erebaantje' of als afsluiting van hun politieke carrière,
Links benoem ik als partijen, die een federaal Europa willen (Europees leger, Europese president, etc.) en rechts als “rem op Europa’ (wat dat ook moge zijn) tot een Nexit (uittreden van Nederland uit de Europese Unie). De meeste Nederlandse partijen zitten in het midden (per onderwerp of thema een onsje meer via EU [meer defensiesamenwerking], of een onsje minder via de EU [bijv. minder mestregelingen].
Stemmen op regionale kandidaten?
Als je minder hebt met het EU-beleid en toch wel stemmen, is misschien een bekend persoon uit de regio de “trigger’ om op een ‘loopje’ naar het kiezershok te gaan. Een binding met de regio is voor veel kiezers uitgangspunt om op een persoon te kiezen. Voor Ambachters is dat vooral de Drechtsteden.
Als je dan de tijd neemt om de lijst van kandidaten te scannen, valt de opbrengst hard tegen. Zeker voor kiezers, die op een ‘linkse’ partij willen stemmen. Ik heb er uit de Drechtsteden namelijk niet één gevonden…. Wel in de hoek van de ‘rechtse’ partijen. Ik vond zelfs een echte Ambachter: Hans van de Breevaart (nr. 11 op de lijst van Forum voor Democratie). Vervolgens vond ik nog een paar verdwaalde Drechtenaars:Tessa Dulfers uit buurgemeente Zwijndrecht (nr. 19 op de PVV-lijst) en Florian Pronk uit Sliedrecht (nr. 28 op de SGP-lijst). Maken deze drie kandidaten serieus kan om in het Europees Parlement te komen? Ik denk het niet. Wie wel in het EP zal komen is de Ridderkerker Auke Zijlstra van de PVV. Volgens de laatste peilingen zou de PVV 8 tot 9 zetels kunnen behalen. Zijlstra staat op nummer 3 van de PVV-kieslijst.
Steek laten vallen
Het verbaast me echt dat de politieke partijen in de Drechtsteden en Zuid-Holland Zuid niet meer kandidaten uit onze regio op hun kieslijsten hebben staan. Zeker de Drechtsteden hebben een sterke lobby nodig om in Brussel om hun maritieme sector verder te versterken. Je kan natuurlijk op een kandidaat van een ‘principiële’ partij uit Dokkum of Krimpen aan de IJssel stemmen, maar kent deze wel van huis uit de economische en sociale problemen die in de Drechtsteden aanwezig zijn? Waarom kunnen ze niet eens op werkbezoek in onze regio komen?
Far away…Geen SGP-vrouwen
En als je verder scant op kandidaten, valt op dat sommigen niet eens in Nederland maar in België, Duitsland (Berlijn), of Frankrijk, Tsjechië of Roemenië wonen… .De NDC-lijst maakt het wel heel bont: van de 16 kandidaten komen er 5 uit het buitenland (4 uit België en 1 uit Duitsland) Dan denk ik: waarom staan deze personen op de lijst? Welke binding hebben ze met ons land of met Nederlandse regio’s? Overigens: mocht je op de SGP-lijst [Ambachtse] vrouwen zoeken: helaas ze staan er (weer) niet op…. Is het systematisch weigeren om vrouwen op de lijst te zetten mogelijk opnieuw een belemmering om tot de ECR toe te treden? In de ECR heb je wel leidinggevende vrouwen, zoals Giorgia Meloni, de 'prima donna premier in Italia.'
Netwerkdemocratie
Je kiest dus een nationale partij, maar daarmee is de kous niet af. Nee, dan begint het politieke spel pas. Europese politiek, zeker in het Europees Parlement, is namelijk een ‘netwerkdemocratie,’ waarbij coalitievorming heel belangrijk is. Ik ga nu niet de werking van de Europese instellingen uitleggen. Als je gaat stemmen is het goed om in het achterhoofd te houden dat je eigenlijk niet alleen op je favoriete nationale partij stemt.
Wat is namelijk het geval? Het Europees Parlement bestaat uit 705 leden, gekozen in de 27 lidstaten van de Europese Unie. Het aantal zetels per land verschilt van 6 zetels (Malta, Cyprus, Luxemburg) tot 96 (Duitsland). Nederland zit met 31 zetels in de middengroep.
Werking fracties
De partij waarop je stemt, kan niet alleen in het EP werken. De gekozen Nederlandse leden zijn namelijk lid van een fractie (naar politieke voorkeur). Er zijn 23 leden nodig om een fractie te vormen en in een fractie moet minimaal een vierde van de lidstaten vertegenwoordigd zijn. De leden mogen slechts tot één fractie behoren. Iedere fractie regelt haar eigen interne organisatie door een voorzitter (of twee covoorzitters, in het geval van sommige fracties), een bureau en een secretariaat te benoemen.
Het standpunt van de fractie wordt in overleg vastgesteld. De leden mogen niet worden gedwongen op een bepaalde manier te stemmen. Er is dus geen sterke fractiediscipline.
Zeven fracties
Momenteel zijn zeven fracties in het EP:
1. Europese Volkspartij (EVP) met 176 leden
Het CDA en 50PLUS zitten in deze fractie. De centrumrechtse EVP heeft een christendemocratische grondslag, maar er zijn ook niet-christendemocratische partijen bij aangesloten. De voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen is lijsttrekker van deze fractie. BBB bestond bij de vorige verkiezingen in 2019 nog niet, maar wil zich -evenals NSC- na deze verkiezingen bij de EVP aansluiten. Ook de ChristenUnie (CU) zit bij de EVP. Bij de verkiezingen in 2019 deed de partij samen met de SGP mee bij de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR), een rechts-conservatieve fractie. Maar toen Forum voor Democratie (FVD) zich aansloot bij deze fractie, besloot CU de ECR na de verkiezingen te verlaten. De SGP bleef wel bij de ECR.
2. Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D) met 139 leden
GroenLinks-PvdA doet gezamenlijk mee aan de Europese verkiezingen op 6 juni. Ze hebben één lijsttrekker, één kandidatenlijst en één verkiezingsprogramma. Maar deze Europarlementariërs zijn straks verdeeld over twee Europese fracties: De Groenen/EVA en S&D.
3. Fractie Renew Europe (RN) met 104 leden
Renew Europe is sinds 12 juni 2019 de fractie van liberale en (liberaal-)democratische stromingen in Europa. Namens Nederland zijn de VVD en D66 aangesloten bij Renew Europe, (7 EP-leden). Mogelijk wordt de VVD uit deze fractie gezet vanwege de samenwerking met de PVV.
4. Greens/European Free Alliance (Greens/EFA) met 72 leden
In de fractie van De Groenen/Europese Vrije Alliantie (EVA) werken sinds 1999 Groenen en regionale groeperingen ('vertegenwoordigers van stateloze naties') uit verschillende Europese landen met elkaar samen. Namens Nederland nemen de Europarlementariërs van GroenLinks zitting in de fractie (3 leden). De Europese Vrije Alliantie is een Europese politieke partij bestaande uit verschillende nationale partijen met een regionaal karakter. Leden zijn onder meer de Scottish National Party, de Fryske Nasjonale Partij en enkele Spaanse regionale partijen.
5. European Conservatives and Reformists (ECR) met 67 leden
De fractie van de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) is een antifederalistische en conservatieve fractie in het Europees Parlement en bestaat voornamelijk uit nationalistische en cultureel conservatieve partijen. Het grootste deel van de fractieleden is afkomstig uit de Poolse partij Recht en Rechtvaardigheid. De fractie is opgericht in 2009 en telt 67 leden waarvan 5 Nederlandse leden: 1 SGP, 1 JA21, 2 onafhankelijke leden, 1 lid van “Meer Directe Democratie.”
https://www.eppgroup.eu/who-we-are/how-we-work
6. Europees Unitair Links/Noords Groen Links met 72 leden
Europees Unitair Links/Noords Groen Links is een linkse tot extreemlinkse fractie in het Europees Parlement. Ze bestaat hoofdzakelijk uit partijen met een socialistische of (soms voormalige) communistische achtergrond. Voorbeelden: de Duitse partij Die Linke, de Griekse en Tsjechische communisten. GUE/NGL telt 37 leden afkomstig uit 13 lidstaten, waarvan één lid uit Nederland (Partij voor de Dieren).
7. Identity and Democracy Group (ID) met 59 leden
De fractie Identiteit en Democratie (I&D) verenigt negen rechts-populistische fracties, waaronder de Italiaanse Lega, Vlaams Belang uit België, het Franse Rassemblement National en de Duitse AfD. Tot oktober 2022 zat de PVV’er Marcel de Graaff in deze fractie.
Niet-ingezetenen
Tenslotte bestaat nog een ‘rest-fractie’: de niet-ingeschrevenen met 50 leden. Niet-ingeschrevenen hebben verschillende politieke achtergronden. Zo zijn er bijvoorbeeld enkelen lid van de populistische Italiaanse Vijfsterrenbeweging, en leden afkomstig van de linkse Griekse Communistische Partij. De Nederlander Marcel de Graaff, nu Forum voor Democratie, zit in deze fractie.
Machtspolitiek boven ethiek
Dan zijn we er nog niet, want deze fractieleden komen in parlementaire vakcommissies bijeen om over bepaalde thema’s rapporten of verslagen te schrijven. En dan is het altijd ‘achterkamertjes politiek’ om te zien wie de “rapporteur” wordt. Dat zelfde geldt voor de invulling van allerlei posities (wie wordt voorzitter van het EP, of van de vakcommissies). Het "haantjesgedrag" en "ellebogenwerk" schittert hier het meest!
Het verdere wetgevingsproces in het EP zal ik u besparen, maar duidelijk is dat allerlei ‘oneliners’ van Nederlandse partijen door het ‘dealen’ tussen diverse EP-leden en fracties ondergesneeuwd zullen geraken aan het machtspolitieke denken van de zeven fracties. Een stem op de ChristenUnie betekent bijvoorbeeld in EP-perspectief ook een stem op het CDA of de Duitse CDU, je stem op GroenLinks/PvdA kan betekenen dat je stem of naar de sociaaldemocratische fractie gaat of naar de Groenen/EVA, waarin de regionale partij uit Catalonië om meer zelfstandigheid van haar regio vraagt.
Volgens Van der Leyen is samenwerking met de rechts-conservatieve ECR-fractie in het Europees Parlement mogelijk. In de ECR-fractie van het Europees Parlement zitten onder meer de radicaal-rechtse partij Fratelli d'Italia van de Italiaanse premier Giorgia Meloni en de nationaal-conservatieve Poolse PiS-partij. Ook de Nederlandse JA21 en de SGP maken deel uit van de ECR-fractie. Een stem op de SGP is dus indirect ook een stem op de PiS, die in het verleden de onafhankelijke rechtspraak om zeep probeerde te helpen. Bovendien hebben de andere ECR-fracties een andere invulling van de zondagsrust dan de SGP voorstaat....
Beoordeel daden niet woorden
Dus niet stemmen? Dat zeg ik niet, maar wees wel bewust dat je je stem in Europees perspectief moet zien. Je stemt op een nationale partij, die slechts een klein schakeltje is een grote politieke ‘familie’ of fractie. Allerlei politieke ‘onliners’ tijdens de verkiezingscampagnes zijn slechts woorden. Goede voornemens maken vaak in de Europese politiek plaats voor het machtsdenken (de koopman in de EU gaat boven de dominee...) Je moet politici niet op woorden beoordelen of kiezen, maar op hun concrete daden en gedrag. Ik ben daarom benieuwd of en hoe de stemmers van de lokale partijen in Ambacht zullen stemmen.... Tenslotte: interessant is de lokale partij Realistisch Ambacht hun Facebooklezers een stemadvies gaven: stem het liefst op de PVV. Dat had ik van een democratische partij als RA niet verwacht: de PVV is namelijk een partij met slechts één lid, minder democratisch kan ik me niet voorstellen!
