Bijzonder (be)sturen: verkiezingsprogamma's vooral binnenkamers opgesteld
Misschien merkt u er wel iets van: de politieke partijen maken zich op voor de komende verkiezingen voor de gemeenteraad in maart 2022. Ze zijn de stijgblokken al aan het bouwen: ik las al over “conceptverkiezingsprogramma’s”, opgesteld door partijcommissies (zeg maar gewoon de raadsleden).
En zelfs over de opening van een campagnehuis (van Gemeente Belangen) op een strategische plaats: De Schoof.
Vorige jaren was de SGP-ChristenUnie de monopolist, en natuurlijk de eerste, met de start van zo’n “campagnehuis”. Dat (te)huis lag in een perifeer gebied, waar niet veel winkelende Ambachters en passant langs kwamen.
Je zou veronderstellen dat je de eerste stappen voor de komende verkiezingen op de websites of via facebook van de verschillende partijen uitgebreid zou terugvinden. Daarom wil ik u deelgenoot maken van mijn zoektocht.
1. SGP-ChristenUnie
Allereerst dan een bezoek aan de sociale media van de SGP-ChristenUnie. “Hot news” op de gezamenlijke website van deze twee partijen is de voortzetting van de samenwerking van beide partijen. Een prachtige foto met lachende gezichten van beide voorzitters en mooi persbericht. Opvallend vond ik de volgende zin in dit persbericht: “Beide partijen willen in de nieuwe raadsperiode samen het verschil maken.” De vraag is: verschil van wat? Van het CDA, waarmee ze overigens al een paar decennia innig samenwerken?
En hoewel raadsleden en -bestuursleden dit naar buiten toe ontkennen, zijn beide partijen niet identiek. Ook lokaal niet. Over de zondagsrust wordt bijvoorbeeld bij de CU-kiezers anders gedacht dan bij SGP-ers. Bovendien zijn er lokaal nog wat verschillen tussen SGP en ChristenUnie: denk aan Barneveld waar de SGP tegen herindeling was met Scherpenzeel, CU was voor, of Nunspeet (CU-wethouder hees de regenboogvlag, de SGP was “not amused”). Deze vlag hing overigens ook bij het gemeentehuis van onze gemeente (met instemming van het gehele college?).
Broos fundament
Maar goed, kunnen we ook blij met de voortzetting van deze samenwerking? Vanuit de insteek van de ChristenUnie zeker niet. Ik heb het al meer gezegd: je hebt geen eigen profiel, want er tot nu toe is er altijd een SGP-wethouder of SGP-(vice)fractievoorzitter geweest. En waarom zou dat in de toekomst veranderen? Je bent toch een keer een volwassen partij, met een eigen profilering? Dan kom je toch onder de vleugels van de SGP vandaan? Of vorm dan t.z.t. gewoon één partij in Ambacht onder de naam Staatkundig-Gereformeerde Unie. Gelet op de huidige intense verstrengeling tussen beide lokale besturen en fractieleden moet dat toch niet zo moeilijk zijn? Dan kunnen CU-leden, die zelfstandig willen blijven met de echte ChristenUnie-lijst uitkomen....
Weinig steun
Bovendien heb ik grote twijfels aan het democratische draagvlak van deze samenwerking binnen de ChristenUnie.
Om een paar getallen te noemen. Zo heeft de ChristenUnie in Ambacht 97 leden. Het bestuur heeft twee keer gepeild hoe de leden denken over deze samenwerking: via een enquête en via een ingelaste ledenvergadering. De belangstelling voor de enquête was echter bedroevend laag. Zo’n 20 leden vulden de enquête in, waarvan de meerderheid inderdaad voor stemde. Maar: kijk je naar het aantal leden, dan heeft 1 op de 6 leden expliciet voor de samenwerking gestemd. Met andere woorden: er is weinig draagvlak en je kunt door deze lage opkomst kanttekeningen plaatsen bij de validiteit van deze enquête.
De tweede peiling bestond uit een ledenvergadering waarin 13(!) van de 97 leden aanwezig waren. Het merendeel van deze populatie bestond uit (steun)raadsleden en (kandidaats)bestuursleden. En dan het is begrijpelijk, dat de grote meerderheid voor continuering van de samenwerking is. De aanwezige raadsfractie en bestuursleden zijn immers belanghebbenden. Maar als je deze voorstanders beziet in relatie tot het aantal leden, dan is slechts 11% van het aantal CU-leden expliciet voor de voorzetting van deze samenwerking, dat is circa 1 op de 10 CU-leden.
Kortom: het interne draagvlak voor de samenwerking is zeer broos, de democratische legitimiteit ontbreekt mijn inziens.
Bijzonder besturen
Met de ondertekening van zo’n overeenkomst plaatst het CU-bestuur zich in een bijzondere situatie. Ik heb het al meer geschreven: er zijn bepaalde plaatsen op de kieslijst door de besturen gereserveerd voor beide partijen (bijv. nummer 2 nummer 3, nummer 5 of nummer 8 zijn gereserveerd voor alleen CU-kandidaten). De wil van de kiezers wordt op deze wijze negatief beïnvloed, want vele voorkeurstemmen kunnen dan weleens geneutraliseerd worden door deze bestuursafspraak. En: in 2018 waren er minstens een paar honderd voorkeurstemmen, die door deze afspraak door het bestuur werden genegeerd. Dit soort afspraken is daarom in strijd met de geest, en misschien ook wel met de letter, van de Kieswet. Het hardnekkig vasthouden aan dit soort afspraken vind ik bijzonder, omdat zowel SGP(-bestuurders) en CU-ers zeggen de overheid als Gods dienaresse te zien, gezagsgetrouw zijn en de uitvoering van de wetten te gehoorzamen. Waarom dan steeds de juridische grenzen opzoeken om, kost wat het kost, de macht, het pluche, te behouden?
Prestaties
Wat heeft deze fractie de afgelopen tijd nu als “gamechanger” gepresteerd? Wel, ik zie over 2021 dat deze grote fractie tot nu toe aandacht had voor twee onderwerpen. Dat was in de maand juli: een enquête over de mening van de inwoners over hun ervaringen met de milieustraat. Over de uitslag hiervan heb ik tot nu toe (half oktober) nog niets gelezen.
Het tweede onderwerp was de motie over het ontmoedigen en verbieden van lachgas, een motie, die volgens de burgemeester niet tijdig kon worden uitgevoerd.
Op Facebook werden bijdragen van raadsleden over diverse onderwerpen gedeeld, maar geen woord over de verkiezingen. Uit ervaring weet ik echter dat een “programmacommissie” al voor de zomervakantie is gestart…
2. Gemeentebelangen
Dan Gemeentebelangen. Als ik de website van deze partij bekijk, valt de opening van het campagnehuis in De Schoof op. Dat is een aanwinst, want daar kunt u als burger vragen stellen, opmerkingen maken of voor een "gezellig praatje" (zie de GB-website) langs komen. Ook besteedt deze site aandacht aan onderwerpen als het klimaat en het nieuwe skatepark. Evenals bij de SGP-ChristenUnie mis ik bij Gemeente Belangen een conceptverkiezingsprogramma of een oproep aan leden om zich beschikbaar te stellen voor het opstellen van zo’n programma. Misschien kunnen de bezoekers van het campagnehuis hun ideeën voor het verkiezingsprogramma daar kwijt. Maar dat staat niet op de website.
3. CDA
Op de site van het CDA zie ik slechts enkele onderwerpen staan: het verbod van het lachgas, (juni 2021) een soort terug blik in de vorm van een (zelf)schouderklop (“we zijn goed bezig als coalitiepartij”) (mei 2021) en de jeugdhulp (februari 2021). Er staat geen woord in over de komende verkiezingen. En op facebook van het CDA kom ik niet verder dan de Algemene Beschouwingen 2020…
Gelet op de perikelen in het landelijke CDA en Kamerfractie en de lage scores in recente opiniepeilingen lijkt het me juist nuttig dat het CDA zich grondig voorbereid op een lokale campagne en zich niet, zoals in 2018, bijna onzichtbaar opstelt. En: maakt het CDA zich ook sterk voor een nieuwe Ambachtse bestuurscultuur, zoals de CDA-Kamerfractie zegt te doen?
4. Raadsfracties met twee leden: AUB, D66 en VVD
Bij Ambacht Uw Belang (AUB) lijkt men uitgekeken te zijn op contact met de achterban en de buitenwereld. De website van deze lokale partij is jarenlang niet bijgehouden. Dat geldt ook voor Facebook. Ik zie berichten die dateren van maart 2018. Daarna heb ik geen bericht meer kunnen ontdekken, laat staan over de naderende verkiezingen.
Als je kijkt naar de site van D66 zie ik een aantal mededelingen: een goede bijeenkomst gehad met (toekomstige) leden, het zomerabonnement voor het zwembad is weer te koop, het leden werven voor een nieuwe jongerenraad, D66 heeft weer veel nieuwe leden binnengehaald (cijfers ontbreken helaas). Facebook van D66 is actueler, met aandacht voor onderwerpen, die passen in het D66-gedachtengoed zoals (zwemmen op zondag en de regenboogvlag). Maar ook hier: geen aandacht voor de komende verkiezingen. Ik ben namelijk benieuwd wat hoe de lokale D66-afdeling het nieuwe leiderschap à la Kaag vorm gaat geven.
Wat de VVD betreft, de website is vrijwel “leeg”, bij Facebook van de VVD is meer te lezen over onderwerpen, die passen in het liberale gedachtengoed. Interessant zijn wel de interviews met personeel van de BOA. Ook hier lijken voor de lokale beleidsmakers van de VVD de verkiezingen nog ver weg, want ik lees geen woord hierover.
5. Raadsfracties met één lid: PvdA, RA en EVA
Bij de PvdA is duidelijk achterstallig onderhoud van haar website. Het laatste bericht in de rubriek “Nieuws” dateerde van 8 november 2020, bijna een jaar geleden dus. Evenals bij andere partijen geeft Facebook van de PvdA meer openheid van zaken: landelijk is er een nieuwe partijvoorzitter…., de vrijwilligers worden bedanken voor hun inzet, én …. jawel, openlijk beloofd wordt dat in afgelopen zomer het eerste concept van een “realistisch” verkiezingsprogramma er zou zijn. Ik ben daarom zeer benieuwd, maar heb ik er nog niets van gezien. Positief is in elk geval, dat deze partij er openlijk over communiceert.
Transparant is ook de jongste telg van de fractiefamilie in de raad: Realistisch Ambacht (RA), een afscheiding van de VVD. De vijf “speerpunten” voor de komende raadsperiode staan al een poosje op de website. De potentiële kiezer van deze telg kon zich dus al lange tijd oriënteren. Opvallend is de lijsttrekker (is hij al gekozen door zijn achterban?) e.a. heel actief zijn bij de sociale media om zijn afwijzende standpunten over het regeringsbeleid ten aanzien van klimaat, corona, etc.
Tenslotte: Echt voor Ambacht (EVA). De website van deze partij geeft vooral de behaalde successen in de raad weer. Maar toegegeven: in februari jl. werden de lezers openlijk uitgenodigd om mee te denken en mee te doen aan de komende verkiezingen. Een uitnodiging, die ik ook terugzag op Facebook van deze partij. Bijzonder is overigens dat beheerder van de Facebookgroep Foto van en over Ambacht, tevens burgerraadslid van EVA, reclame maakt voor EVA in deze verkiezingscampagne. Een slimme taktiek of sturing, maar hou je daarmee de doelgroep van deze facebookgroep vast? Ik heb zo mijn twijfels.
Programma op de plank
Kortom: verschillende partijen besteden tot nu toe in hun sociale media weinig aandacht aan de komende verkiezingen in maart 2022. Ze nodigen de lezers of leden op Facebook en website niet uit om mee te denken of ideeën in te brengen. Misschien gebeurt dat via andere kanalen, zoals het bezoeken van een campagnehuis. Hoe het ook zij, ik heb het idee dat veel partijen al ver zijn met de opstelling van hun programma’s, of die al op deze plank hebben liggen. Alleen de timing van publicatie lijkt een “dingetje” te zijn. Hoe het ook zij: diverse partijen hebben achterstallig onderhoud op hun sociale media als het gaat hun nieuwsvoorziening.
