Kiezers stemmen bij Waterschapsverkiezingen eerder op Ambachtse kandidaat bij dan provinciale verkiezingen
RWe zijn weer een (plat-)forum rijker! Ook in ons dorp. Ik vind dat spectaculair, omdat de lokale SGP bij de Provinciale statenverkiezingen zelfs in absolute zin werd ingehaald door de Baudet-isten. In mei 2002 bij de Tweede Kamerverkiezingen was de Lijst Pim Fortuyn (LPF) na het CDA de grootste. De SGP stond toen op de derde plaats.
Forum voor Democratie
Het is altijd weer speculeren waar deze enorme winst van Forum van Democratie (naar 371 tijdens de Kamerverkiezingen in 2017 naar 2441 bij de PS-verkiezingen) vandaan komt. Wellicht komen ze van de SP en de PvdA of D66. Anderzijds zie je ook bij GroenLinks een flinke groei van het aantal stemmen. De groei van FvD is ook niet alleen te verklaren door nieuwe kiezers, of een grotere opkomst. Veel eerder ligt voor de hand om de winst onder meer te zoeken bij het verlies van de PVV (in vergelijking met 2015). Maar dat is slechts een deel van de kiezers. Van de VVD-aanhang komt de groei niet vandaan, want ook deze partij had in absolute zin meer stemmers.
Een andere insteek is dat veel ontevreden Ambachters, die landelijk PVV hebben gestemd en bij de verkiezingen voor de gemeenteraad op de lokale partijen stemden, nu vooral kozen voor Forum voor Democratie. Met als spreuk: “een nieuwe [politieke] lente, een [nieuw] politiek geluid”. Hoe het ook zij: in 2022 zou FvD weleens mee kunnen gaan doen aan de verkiezingen voor de gemeenteraad. Met deze uitslag kunnen de politieke entrepreneurs zich vast warmlopen en in de startblokken gaan staan! Ik kijk er naar uit hoe dit Ambachtse politieke theater gaat verlopen!
Als ik kijk naar de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 koos 3 op de 10 van de kiezers op een lokale partij, bij de SGP (met als “aanhangwagen” de ChristenUnie) is dat 1 op de 4 kiezers. De huidige winst bij de ChristenUnie (circa 400 bij de Provinciale Statenverkiezingen, van 811 naar 1217) komt ongetwijfeld van het CDA vandaan en kan worden verklaard door het “Segers”-effect en dat de ChristenUnie zelfstandig de verkiezingen is ingegaan. Voor de CDA-kiezers, die ik spreek, is vaak de samenwerking met de SGP een struikelblok om op de ChristenUnie te stemmen. Daar is veel voor te zeggen, maar je kan ook zeggen dat in de Ambachtse situatie een stem op het CDA ook een stem op de SGP is...
Als de groei van de lokale partijen vertaald wordt naar de winst van Forum voor Democratie voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 is het best denkbaar dat SGP-ChristenUnie lokaal niet meer grootste fractie wordt. Maar dan moeten de niet-stemmers van 2018 wel massaal naar de stembus gaan. Als ze dat niet doen, heeft klagen over een overheersing door het christelijke blok mijn inziens geen zin. D66 en de locale partijen hebben hier lijkt me een missie, omdat vanuit deze hoek nogal eens verwijten van een “SGP-overheersing” worden gehoord. Bovendien pleit FvD ook voor directe democratie in de vorm van referenda, iets wat ik ook weleens heb gehoord bij D66 en Gemeente Belangen.
Missers
Opvallend is dat slechts vier van de gevestigde partijen kandidaten uit Ambacht op de kieslijst bij de PS-verkiezingen hebben staan. CDA, GroenLinks, D66, SP en zelfs Forum voor Democratie ontbreken. Ze hebben blijkbaar geen goede kandidaten uit ons dorp kunnen vinden voor het provinciale politieke handwerk. En dat is naar mijn inschatting een misser!
Voorkeurstemmen
Zoals ik in het verleden deed, wil ik in deze column ook aandacht besteden aan de voorkeurstemmen bij de Provinciale Statenverkiezingen en die voor het waterschap Hollandse Delta.
Bij de PS was veel te kiezen, de meeste partijen dienden een lijst van 50 kandidaten in. Bescheiden waren in dit opzicht: de PVV en Forum voor Democratie (20 kandidaten), NIDA en Code Oranje (14) en Jezus Leeft (2).
Bij PS zie ik dat vooral bij GroenLinks de Zuid-Hollandse kiezer niet op de lijsttrekker heeft gestemd: 3 op 4 stemmers deden dat niet. En dat lijkt me vrij uniek. Eén op de vier van de GL-stemmers stemde op nr. 2 van de lijst, Anneloes van Hunnik uit Zwijndrecht.
Bij de seculiere partijen VVD, PVV, D66, PvdDieren en PvdA stemden 35% tot 40% van de kiezers niet op de lijsttrekkers, bij de christelijke partijen ChristenUnie en SGP was dat minder: 1 op de 4 stemmers koos niet voor de lijsttrekkers. Dat vond ik opvallend omdat deze twee lijsttrekkers nieuw waren. Bij het CDA stemde 1 op de 3 kiezers niet op nummer 1.
Kandidaten uit ons dorp
Als ik dan verder inzoom, dan zie ik dat SGP de meeste kandidaten uit ’t Ambacht heeft: 3 (van 22) voor Hollandse Delta (nr. 1,3 en 22), en 2 voor de Provinciale Staten (nr. 2 en 24). Van deze 5 kandidaten zijn 2 gekozen (een mooi resultaat)! De ChristenUnie volgt dan met 2 kandidaten voor de PS (nr. 12 en 27), en 1 voor Hollandse Delta. Bij de VVD 1 kandidaat voor de PS (nr. 32), en 1 voor Hollandse Delta, de PVV en de PvdA hebben elk 1 kandidaat voor de PS, maar niet voor Hollandse Delta. Code Oranje heeft 1 kandidaat (nr. 9). Dezelfde persoon verschiet bij de verkiezingen voor het waterschap van partijkleur: hij staat dan op de lijst van de Waterschapspartij Hollandse Delta (nr. 40). En voor alle duidelijkheid: deze persoon is lid lokaal lid van Echt voor Ambacht (EVA) en lid van de EVA-fractie. Gaat er maar aan staan: lid van drie partijen en kandidaat voor drie kieslijsten! Zou dat ook kunnen bij Forum voor Democratie? Is deze regenboogbenadering nu een vorm van de nieuwe democratie van FvD? Niet alleen de kiezers swichten vaker, maar het nieuwe type politicus dus ook. Deze Regenboogpoliticus is flexibel, en is tegelijkertijd lid/kandidaat voor een partij, platform, lijst, groepering, etc.
Verder staat er een Ambachter op de lijst van Lokale Partijen Zuid, nummer 3). Opvallend vind ik wel dat de meeste Ambachtse kandidaten in de lokale politiek actief zijn (geweest), er is dus weinig vernieuwing.
De bovenstaande tabel laat zien dat Arie Mol (Gemeente Belangen) zo’n 70% van de Ambachtse stemmen op de lijst Lokale Partijen Zuid-Holland (LPZH) heeft behaald. Arie Cramer haalde bijna de helft binnen van de Ambachtse stemmers op Code Oranje. Een heel goed resultaat voor deze “dorpsbaronnen”!
Verder heeft 1 van de 3 SGP-ers op Ambachtse kandidaat gestemd: Gerard van de Breevaart haalde in absolute zin de meeste stemmen van de Ambachters. Een fantastisch resultaat, temeer omdat hij de enige nieuwkomer onder de Ambachtse kandidaten was!
Daarnaast stemde 1 op de 4 Ambachtse PVV-ers op de Ambachtse kandidaat (hij is overigens ook van lid van de lokale fractie van Ambachts Uw Belang).
Bij de ChristenUnie stemde ongeveer 1 op de 5 kiezers op de Ambachtse kandidaten. Bij de PvdA was dat circa 1 op 6, bij de VVD 1 op 7.
Waterschapsverkiezingen Hollandse Delta
Bij de verkiezingen waren van 10 lijsten er 6 van de landelijke partijen: CDA, VVD, PvdA, SGP, ChristenUnie en 50plus. Forum voor Democratie, D66, GroenLinks en PVV waren dus niet aanwezig. De andere partijen waren Waterschapspartij Hollandse Delta (WHD), Water Natuurlijk, AWP en Hollandse Delta Natuurlijk. Wat nu precies de onderlinge verschillen en die met de landelijke partijen zijn, is mij niet duidelijk, maar mogelijk wordt dat mij in de komende vier jaar wel helder.
Opvallend vond ik dat bij sommige partijen, zoals de SGP, meer kiezers alleen voor het waterschap stemden en niet stemden voor de Provinciale Staten. Bij de SGP trok de Ambachtse lijsttrekker natuurlijk heel veel kiezers uit Ambacht (85% van de Ambachtse SGP-stemmers koos voor De Jong). Iets meer dan 4 van de 10 CU-kiezers uit Ambacht koos voor hun dorpsgenoot, bij de VVD was dat 1 op de 5 kiezers, Arie Cramer was dé WHD-kandidaat voor bijna 1 op de 8 stemmers op deze lijst.
Conclusie
Er valt natuurlijk nog veel meer over de uitslagen te vertellen. Maar ik trek in elk geval de (voorzichtige) conclusie dat de Ambachtse kiezers die stemmen voor het Waterschap meer geneigd zijn om op een Ambachtse kandidaat te stemmen dan bij de Provinciale verkiezingen. Ik doe dat voorzichtig omdat de SGP een Ambachter als lijsttrekker heeft, en andere gevestigde partijen niet deelnamen aan de verkiezingen van het waterschap Hollandse Delta.
Graag wil ik ook de vele honderden kiezers bedanken die tijdens de verkiezingen hun stem op mij uitbrachten. Hartelijk dank voor uw vertrouwen!!
