Veel beloven is veel beleven, maar weinig meer ontvangen

14 juni 2017 door Willem Schneider

"Veel beleven, weinig geven doet een gek in vreugde leven".  Deze uitspraak kwam ik tegen in een column van een mooi krant(je).  De columnist van die krant dacht met deze spreuk aan de laatste verkiezingscampagne. Politici beloofden veel, maar wat komt er van terecht? Tjeenk Willink is er in elk geval tot nu toe niet geslaagd om zijn doel te bereiken. Geslaagd is echer wel Mathilde mijn dochter voor het examen!

Armoede
De vlag hangt echter niet uit voor het armoedebeleid. Een belangrijk ijkpunt vind ik hoe regering én gemeenten een belangrijk probleem in de toekomst gaan oplossen, namelijk het armoedeprobleem. Een probleem dat de rijksoverheid (en dus de politiek) vaak zelf heeft gecreëerd door de verplichte uitgaven bij kwetsbare groepen  te verhogen of onvoldoende in te zetten op de duurzaamheid van de oudere ambteren. Ik denk dan aan:

• de opstapeling van kosten in de zorg
• de invoering van een "eigen risico"
• de verhoging van de WAO-leeftijd met als "bijvangst" dat meer personen in de WAO of de Ziektewet  terecht komen en daardoor (structureel) een lager inkomen krijgen.  Of aan: als werkgever ontslaan overheidsinstellingen oudere werknemers (55+) via reorganisatie. Deze groep heeft nauwelijks een reële kans op een nieuwe baan.Bezuinigingen gaan dan boven het principe van de duurzaamheid van de werknemer.

* Oudere werklozen kunnen verder weinig pensioen opbouwen
• Hogere milieukosten doorberekenen in verkoopprijzen. Dat vermindert de koopkrachten van de lage inkomens.
• Het toenemende aantal zzp-ers, dat geen pensioen opbouwt.

Verder komt er een nieuw pensioenstelsel, waarvan maar de vraag is of daarin hetzelfde inkomensniveau kan worden gehandhaafd zoals nu het geval is.

De cijfers liegen er niet om: het aantal huishoudens dat langdurig onder de lage-inkomensgrens moest rondkomen nam in 2015 toe van 27.000 tot 221.000. Dat is 1 op de 11 huishoudens! Het aantal mensen, dat maandelijks te weinig geld overhoudt om van te leven, neemt steeds meer toe. Ook langdurige armoede neemt steeds grotere vormen aan. Voor een groot deel van mensen met een beperking is dit de dagelijkse realiteit.

Het aantal mensen met betalings- en of huurachterstanden stijgt. Hoe gaat een nieuwe regering deze misstanden aanpakken? Er is tijdens de verkiezingscampagne veel beloofd. Er zou veel geld over zijn en te verdelen.. .  Gaat dat naar de ouderen? Of naar mensen met een beperking? Of naar de werkende armen? Of worden de verplichte uitgaven verlaagd en het eigen risico afgeschaft? Dit laatste is door verschillende partijen toegezegd. Voor veel chronisch zieken een "beleving", maar wordt dit ook omgezet in daden?

Chronisch Zieken
Het recente rapport over "Armoede in Nederland" van het College voor de Rechten van de Mens toont aan dat voor chronisch zieken en mensen met een beperking de zorgkosten de afgelopen vijf jaar zijn verdubbeld. De oorzak is een opeenstapeling van zorgkosten. Voor deze groep geldt daarnaast dat het vinden van betaalbare en geschikte woningen moeilijk is.
Ook neemt het aantal mensen met zware problemen dat op straat belandt, toe. Ze hebben geen geld en zorgen daarom voor overlast. De transitie van het sociale domein, dat onder de verantwoordelijkheid is gekomen van gemeenten ging samen met hele stevige bezuinigingen. Dat heeft geleid tot een reductie van het aantal bedden waar mensen langere tijd kunnen verblijven. Denk dan aan de psychiatrie, het gevangeniswezen en de jeugdzorg.

Kinderen
In Nederland leeft 1 op de 9 kinderen in armoede! Steeds meer kinderen raken in armoede doordat hun ouders de maandelijkse rekeningen niet meer kunnen voldoen. Verwacht wordt dat het aantal kinderen in armoede steeds meer zal stijgen door de hogere lasten waarmee de bevolking ieder jaar te maken krijgt. Kinderen die in armoede leven zitten vaak niet bij een (sport)vereniging en kunnen geen verjaardagsfeestje geven. Ook worden deze kinderen vaker gepest op school omdat ze in tweedehands of merkloze kleding rondlopen. Ze horen er dan "niet bij" de groep. Deze uitsluiting moet juist voorkomen worden!

Klijnsma-gelden
Begin dit jaar stelde staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid € 4 miljoen beschikbaar voor projecten die armoede tegengaan en die voorkomen dat mensen in de schulden komen. De projecten moeten zich richten op kwetsbare groepen. Klijnsma noemt daarbij met name kinderen die opgroeien in een gezin met een laag inkomen, jongeren met financiële problemen, alleenstaande oudergezinnen en huishoudens met een langdurig laag inkomen.

Twee regionale initiatieven
Een goed voornemen, dat in onze regio door de gemeenten in Drechtstedenverband wordt  uitgevoerd. De Drechtraad sprak er in de raadsvergadering (of carrousel) van juni uitvoerig over. De fracties lieten zich informeren door de portefeuillehouder hoe je als gemeenten de armoede iets zou kunnen verminderen. Ik begrijp dat er nu twee politieke afwegingen gemaakt moeten worden:

• de Klijnsma-gelden zijn niet geoormerkt, dat betekent dat ze niet specifiek voor lokale projecten of initiatieven worden ingezet. Andere gezegd: deze gelden zijn met instemming van de Drechtstedengemeenten in te zetten voor regionale projecten of voor het verminderen van een financieel tekort. Anderzijds kunnen gemeenteraden kiezen voor op maatwerkgerichte lokale projecten. Het Drechtstedenbestuur lijkt de voorkeur te hebben voor het dekken van het financieel tekort in het sociale domein.

• in de Drechtsteden kennen we twee gemeentelijke initiatieven: het SMS-kinderfonds en het Persoonlijk Minimum Budget (PMB). Het SMS-kinderfonds verstrekt sinds 2007 vergoedingen voor kinderen tot 18 jaar uit gezinnen met een laag inkomen voor de kosten van bijvoorbeeld schoolreisjes, de sportclub, muziekles of het lidmaatschap van een vereniging.
Het PMB is een kleine aanvulling het inkomen (variërend van circa € 400 tot circa € 800, afhankelijk van persoonlijke omstandigheden). Dit geld kunt u gebruiken om bijv. een extra  reparatie aan uw wasmachine te laten uitvoeren. U krijgt dat:

1. als u een baan heeft en u heeft een inkomen tot onder de 110% van de bijstandsnorm;
2. U heeft een uitkering, geen arbeidsverplichting en heeft een inkomen onder de 110% van de bijstandsnorm;
3. U bent 65 jaar of ouder en hebt een inkomen onder de 110% van de bijstandsnorm.

Politieke afweging
Nu wil de portefeuillehouder de inkomensgrens voor een vergoeding uit het SMS kinderfonds verhogen van 120% naar 150% van het sociaal minimum. Het gebruik van het SMS is flink toegenomen. Daarnaast kiest het Drechtstedenbestuur voor het verhogen van de inkomensgrens. Meer kinderen uit de "werkende armen" kunnen dan "participeren".  Waarom deze getallen (120 en 150) zijn gekozen, is onduidelijk.  Meer uitgaven voor het SMS heeft een keerzijde, namelijk een vermindering van het Persoonlijk Minimum Budget (PMB).

Reacties fracties 
Interessant waren de eerste reacties van de fracties. Zoals te verwachten was het linkse blok (SP, GroenLinks en PvdA) kritisch. Je "steelt" (uitspraak van de SP) immers van ene groep armen (met name de alleenstaanden en mensen zonder kinderen die het al moeilijk hebben) en geeft dit geld aan een andere groep mensen met kinderen.  Omdat het voorstel de gezinnen bevoordeelt, komt het DNA van het voorstel volgens de PvdA-woordvoerder uit de "SGP/CDA-koker"…..

Zo'n uitspraak is natuurlijk goed voor de bühne. Maar de werkelijkheid is dat de SGP/CU-woordvoerder positief staat om te sleutelen aan de marge 120-150%. Dit is dus een duidelijke handreiking naar de PvdA. VVD en CDA lijken inderdaad het voorstel wel te steunen. Interessant is hoe de lokale partijen uiteindelijk dit voorstel gaan beoordelen. De localo's zitten in het Drechtstedenbestuur. Anderzijds komen hun stemmen uit de hoek van de ontevreden armen, die weinig vertrouwen hebben in de "politiek".  Zullen de lokale partijen met wijzigingen komen?

Tiny Houses
Interessant zijn de 18 punten die het Platform tegen Armoede Drechtsteden heeft opgesteld. Met oog op de komende gemeenteraadsverkiezingen kan je denken, de volgende punten:
• Meer woningen met lage huren. Te denken valt dan aan innovatieve woonvormen, zoals "tiny houses". Dit zijn kleine betaalbare huurwoningen voor starters met instabiel inkomen.
• Een wijkbudget waarmee bewoners, organisaties en bedrijven gezamenlijk activiteiten kunnen organiseren.
Gelet op de goede inbreng van dit Platform is het verstandig van de portefeuillehouder om maandelijks te overleggen met dit Platform.


Brede beleidsvisie
Momenteel is de rijksoverheid verantwoordelijk voor de inkomenspolitiek, de vaststelling van het sociaal minimum en de verstrekking van inkomensafhankelijke toeslagen via de belastingdienst. De Drechtsteden is verantwoordelijk voor het minimabeleid, schuldhulpverlening, uitkeringsverstrekking en re-integratie naar werk.

Maar hoe zal deze taakverdeling zijn bij de toegezegde verruiming van het lokaal belastinggebied? Zal de verantwoordelijkheid en bevoegdheid ten aanzien van het armoedebeleid ook worden verruimd? Dat acht ik wel wenselijk omdat deze verruiming past in een brede beleidvisie om de komende armoede te bestrijden. Zo'n brede visie pas bij de kerntaak van de overheid om armoede te stoppen waar zij aanwezig is en te voorkomen waar ze dreigt te ontstaan.

Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.