College en raad wacht met SMART op elkaar

01 augustus 2002 door Willem Schneider

Gemeenten krijgen het onder het nieuwe kabinet niet gemakkelijker. De OZB voor particulieren wordt op termijn afgeschaft. Gemeenten zitten ook met een erfenis uit het verleden. Het dualisme (wat ook moge zijn) is ingevoerd , maar de financiele gevolgen voor de invoering van het dualisme zijn onduidelijk. In welke mate worden deze door de Rijksoverheid gecompenseerd? Want een griffier, een presidium, en stafmedewerkers, het zijn allemaal extra kosten die door de gemeenten en dus door de (Ambachtse) burgers moeten worden betaald. En dan doet zich nog de vraag voor of deze extra kosten allemaal de moeite waard zijn geweest. Is Ambachtse politiek nu aantrekkelijker voor de burgers geworden?

Het dualisme werkt nu een aantal maanden. Het blad Binnenlands Bestuur publiceerde recent een onderzoek van het Bureau Berenschot. Dat bureau hield een onderzoek onder de 50 grootste gemeenten. De uitkomst was dat de raadsleden nog steeds niet weten hoe zij het dualisme in de praktijk moeten brengen. We spreken dan nog niet eens over de kleinere gemeenten.

Interessant is eens te kijken hoe het in ons dorp tot nu toe gegaan is. Een belangrijk kenmerk van het dualisme is dat het college en de raad twee gescheiden organen zijn geworden. Wethouders behoren dus los van de raadsfractie te staan. Een aanwijzing in hoeverre de scheiding van de verantwoordelijkheden tussen Burgemeester en Wethouder en de raad werkelijk wordt nageleefd is de aanwezigheid van de wethouders bij de fractievergaderingen. Volgens Berenschot zou de wethouder veelal nog aanschuiven bij de fractievergaderingen. Ik weet niet zeker hoe dat in Ambacht gaat bij de fracties, maar ik heb de indruk dat - wellicht bij een enkele uitzondering - de wethouders behoorlijk dualistisch zijn ingesteld en dus de fractievergaderingen niet bijwonen.

Een tweede indicatie is de aanwezigheid van de wethouders bij commissievergaderingen. De voorzitter van de commissie nodigt op verzoek van de leden de wethouder(s) uit bij één of meerdere agendapunten. Het was wel wennen toen we de eerste keren in commissieverband vergaderden zonder dat de wethouder was uitgenodigd. Deze "trendbreuk" sluit in Ambacht aan bij de resultaten van Berenschot. Een duidelijk minpunt is wel dat er in Ambacht zowel in de raadscommissie als in de raadsvergaderingen geen rondvraag meer is. Raadsleden kunnen dus niet spontaan vragen meer stellen. Als men vragen wil stellen aan een wethouder moet dat voor een bepaalde tijd aan de griffier worden doorgegeven. Deze griffier c.q. voorzitter van de commissie nodigt de desbetreffende wethouder uit om de vragen te beantwoorden.
Hetzelfde geldt overigens voor de vragen, die raadsleden tijdens de raadsvergadering willen stellen. Ze worden aangemeld en gesteld in een "vragenhalfuurtje", een half uurtje voordat de officiële raadsvergadering begint. Het lijk me overigens gewenst dat de griffier niet voor elke (detail)vraag wordt ingeschakeld. Wat is er op tegen dat een raadslid direct een ambtenaar benaderd voor het antwoord op een detailvraag?

Enkele dagen van tevoren moeten de vragen worden aangemeld. Voor de wethouder is dat positief omdat deze zich tijdig erop kan voorbereiden. De schadwuzijde is dat de actualiteitswaarde van de vragen beduidend is minder dan de vragen die in de Tweede Kamer worden gesteld. Deze kunnen de mondelinge vragen tot een uur of elf dinsdagsmorgen worden aangemeld. Vervolgens beantwoordt de minister om 14.00 uur 's middags deze vragen. Via de televisie kunt u daarvan getuigen zijn!

Leiden deze vernieuwingen nu tot meer belangstelling van de burgers voor de lokale politiek? Omdat er voor de burgers er meer mogelijkheden zijn (spreekrecht in zowel de raadsvergadering als in de raadscommissies) zou je dat verwachten. Ontevreden Ambachters kunnen letterlijk hun stem laten horen. Maar blijkbaar wonen in Am-bacht niet zoveel ontevreden inwoners, want zij maken nauwelijks gebruik van het spreekrecht. Degenen, die het tot nu deden waren vertegenwoordigers van belangenorganisaties, zoals patiëntenverenigingen. Ook de publieke tribune is niet voller dan in de vorige raadsperiode.

Een positief punt is van het dualisme in Ambacht is de verbetering van de discussiecultuur. Dat is duidelijk een groot winstpunt. De leden debatteren meer met elkaar dan in het verleden het geval was. Toen waren de wethouders "nadrukkelijk aanwezig" in de commissies.
Niet alleen de raadsleden zijn meer met elkaar bezig. Ook de afbakening van de posities tussen het college en de raad is onduidelijk. Dat bleek nog eens uit het "procesdocument uitwerking coalitieprogramma". "Coalitiepro-gramma niet duaal", "Raad werkt nog niet duaal", stonden boven enkele alinea's in het procesdocument. Deze kritiek heeft alles te maken met de opdracht van de raad aan het college om het coalitieprogramma uit te werken via het "SMART"-principe. (SMART staat voor: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebon-den). Het college speelde de bal terug naar de raad: "de beoogde effecten moeten door de raad zelf SMART geformuleerd worden. .. "We lopen als college het gevaar een taak op te pakken die in het duale stelsel eigenlijk bij de raad thuishoort". Uiiteindelijk was het college toch bereid om een voorzet te geven om het coalitiepro-gramma in SMART uit te werken. In de raadsvergadering van 2 september zal duidelijk worden hoe de (coalitie)partijen in het openbaar over de uitwerking zullen denken.

Wat nu precies de rol van de oppositie in het duale bestel is, lijkt nog onduidelijk te zijn. Tot nu toe hebben PvdA en Gemeentebelangen voornamelijk via de pers negatieve kritiek uitgoefend op het beleid. "Ambacht is stuurloos", enz. De oppositie komt tot op heden niet zoveel verder dan het beleid af te kraken. Dat is jammer omdat oppositiepartijen veel meer middelen hebben om het beleid bij te sturen dan vroeger. Het Reglement van Orde geeft aan dat initiatiefvoorstellen (art. 36) kunnen indienen, hetgeen eerder niet kon. Ook kan een interpellatie worden aangevraagd (art 36b). Verder hebben oppositiepartijen het recht om voorzitters van de commissies te leveren. Dat zijn mogelijkheden,die kansen bieden om het beleid om te buigen in de richting die oppositie wenst. Goede kritiek leveren via ingezonden brieven is een al te gemakkelijke manier van oppositie voeren.

College en raadsfracties houden zich elkaar op deze manier dus aardig bezig! En de Ambachtse burger? Ach, die lijkt het wel te geloven: ze doen maar! En nu maar hopen dat de lokale lasten als gevolg van het dualisme niet te veel omhoog gaan. Dat geeft financiële smart. Bij de begroting van volgend jaar is dat hopelijk via SMART inzichtelijk gemaakt. Maar voor die tijd: een goede vakantie toegewenst!!


Vind U dit wel zo SMART? Laat het me weten.

Willem Schneider, raadslid

Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.