De raad wijkt en draagt de fakkels over
Nog enige tijd te gaan, dan is het zo ver: 6 maart. Dan zijn er verkiezingen voor de gemeenteraad. De politieke thermometer in Ambacht stijgt gestaag. Dat moge blijken uit het feit dat, na een (geslaagde!) avond in het politiek café in Cascade, de lijsttrekkers steeds meer in beeld komen. Dat zien we ook aan de interviews die zij geven aan de pers. Ook het aantal advertenties in huis-aan-huis-bladen stijgt de laatste weken snel. Vervolgens zien we dat partijen het uitbrengen van hun programma's aangrijpen voor publicitaire acties. En Ambacht heeft bij deze verkiezingen zelfs een primeur: de ATOS-TV maakte een uitzending van de avond van het Politieke Café. ATOS-TV interviewde de lijsttrekkers van politieke partijen, die aan de verkiezingen zullen deelnemen: SGP/ChristenUnie, CDA, VVD, PvdA, D66, Groenlinks en Gemeentebelangen. De samenvatting van de politieke avond en de interviews worden/werden op de Kabelkoerier uitgezonden. Nieuw was ook dat de Kombinatie er zelfs voor zorgde dat de lijsttrekkers telefonisch vragen konden beantwoorden.
Kortom, nieuwe vormen van publiciteit in woord en beeld, waarvan elke politieke partij gretig gebruik maakte om kiezers te winnen. De vraag is natuurlijk hoe deze publiciteit valt bij de Ambachters. De uitslagen van de politieke avond in Cascade, die in de pers werden gepubliceerd, zijn natuurlijk niet representatief voor het electoraat van Ambacht. Al het was alleen maar omdat elke politieke partij haar achterban had gemobiliseerd. Deze achterban stemde trouw groen als het standpunt van hun vertegenwoordiger werd beoordeeld. De andere vertegenwoordigers kregen en masse de "rode" kaart.
De te kiezen politici wacht een zware periode. Ambacht is immers een groeigemeente, dus moet er nog veel van, of beter gezegd, uit de grond komen. De komende vier jaar krijgt het nieuwe gemeentebestuur een andere structuur: een raad, wiens hoofdfunctie "controle" is en het college van Burgemeester en Wethouders, dat "regeert". Dat is nu nog anders geregeld.
De huidige grondregels van het besturen van gemeenten werden in de Grondwet van 1848 vastgelegd. Artikel 139 van de Grondwet is helder: aan het hoofd der gemeente staat een raad, welks leden onmiddellijk door de ingezetenen, op de wijze, door de wet te regelen, voor een bepaald aantal jaren worden verkozen". De wet die deze regel uitwerkte was de Gemeentewet uit 1851. Artikel 1 van de "Wet regelende de zamenstelling, Inrigting en Bevoegdheid der Gemeentebesturen" vermeldde dat "het bestuur van elke gemeente bestaat uit een raad, een burgemeester en wethouders". De laatstgenoemden "worden door den raad uit zijn midden benoemd" (artikel 79). Deze twee artikelen gaan uit van het monisme. Dat betekent dat de raad en het college van Burgemeester en Wethouders één geheel vormen. De wethouders komen immers uit de raad en blijven ook raadsleden als zij collegelid zijn. Kort gezegd komt het er op neer dat de raad én het college samen het gemeentebestuur vormen. Deze gedachte heeft zo'n 150 jaar stand gehouden. In de praktijk zagen we echter dat dit idee de afgelopen 40 jaar uitgehold werd. Colleges kregen meer eigen bevoegdheden van de rijksoverheid of zij eigenden zich meer bevoegdheden toe. Door het toenemend aantal ambtenaren beschikten de colleges in vergelijking met de individuele raadsleden over meer kennis en informatie.
De laatste jaren was een discussie gaande om dit monisme te vervangen door het dualisme, zoals we dat in de landelijke politiek kennen. Zo'n tien jaar geleden is de Gemeentewet drastisch herzien. Het monisme bleef echter gehandhaafd. Vorig jaar september werd de Wet Dualisering Gemeentebestuur aangenomen in de Tweede Kamer, waardoor het dualisme in de raden formeel van kracht is. Er komt een ontvlechting van functies: de raad controleert, het college bestuurt. De wethouder kan dan geen raadslid meer zijn. De wethouder hoort zichzelf dus niet meer te controleren omdat hij geen raadslid meer is.
De raadsleden hebben de laatste maanden geprobeerd om aan deze verandering van de structuur handen en voeten te geven. De nieuwe Gemeentewet verplicht de gemeente namelijk tot het aanstellen van een griffier, die de commissies bijstaat. Verder is de wethouder niet meer de voorzitter van de raadscommissie. Vragen zoals: wie wordt de griffier, wie wordt de voorzitter van welke commissie, wie komt er in de Rekenkamer, enzovoorts, eisen een antwoord. Nieuwe mogelijkheden bieden zich dus aan. In elk geval staat buiten kijf dat de werkdruk van het raadslid in de nieuwe structuur groter wordt. Of zijn (gezins) achterban hiermee blij is, dat is weer andere zaak. De nieuwe Gemeentewet spreekt daar helaas niet over.
Als Ambachtse burger denkt je dan: wat heb ik hier aan? Wel, de bedoeling is dat raadsleden meer de wijk in gaan en meer naar de burgers zullen luisteren. De politiek zou daardoor aantrekkelijker moeten worden. Het nu nog zittende college had blijkbaar een vooruitziende blik. In het collegeprogramma was toegezegd dat er een notitie zou komen over het wijkbeheer. Een notitie, die nog voor het einde van de rit in de raadscommissie Ruimtelijke Ordening werd besproken. Als je de notitie beoordeelt, dan kan met recht worden gesproken over een "discussienotitie". Er is meer sprake van een inventarisatie van uitgangspunten van het wijkbeheer en van het beschrijven van modellen waarop de wijken beheerd kunnen worden. Verder constateert de gemeente dat de bewoners van Ambacht niet georganiseerd zijn en een aanspreekpunt ontbreekt. Ook is capaciteit van het gemeentelijke apparaat beperkt en is de gemeentelijke organisatie er nog niet op gestroomlijnd. Gelet op al die beperkingen is het terecht dat de gemeente "een bescheiden programma" voorstelt voor het invoeren van wijkbeheer. "Centraal staat het uitvoeren van een experiment van wijkbeheer in één wijk. Op basis hiervan kan na de proefperiode besloten worden over een bredere invoering van wijkbeheer". Kortom: de fakkel wordt overgedragen aan het volgende college.
Een andere fakkel, die wordt overgedragen, is de vervanging van de boomschors onder speelplaatsen. Deze boomschors is vele moeders een doorn in het oog: bij nat weer komen de kinderen vies thuis, bij droog weer wordt er door sommige kinderen met de boomschors gesmeten. Dat moet dus veranderen. We hopen daarom op het aanbrengen van rubberen tegels op alle speelvoorzieningen met valondergrond. Maar voor het zover is, zijn we minstens één of twee jaar verder, want onderzoek volgt op onderzoek. Na de evaluatie, waarvan een rapport is verschenen, moet er nu zo nodig een onderzoek worden ingesteld naar nadere maatregelen en komt er ook nog een kostenvergelijking met het ineens dan wel gefaseerd aanbrengen van de rubbertegels. Waarom hebben we een paar jaar geleden gewoon niet besloten om direct rubberen tegels neer te leggen? Dat was in elk geval goedkoper geweest dan de route die we nu volgen!
Wat vindt U ? Stuur uw reactie.
Willem Schneider
